Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2013
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: NAZLI BERİL ÖZER
Danışman: EMİNE FERYAL TURAN
Özet:1950‟ lerde hakim olan gelişme anlayışının yerini 1970‟lerle birlikte uluslararası iş birliğini de gerektiren, çok boyutlu bir gelişme anlayışına bırakmasıyla “sürdürülebilir kalkınma” kavramı yaygınlık kazanmıştır. Sürdürülebilir kalkınma kavramının kullanımının popülerleşmesi ve kavramın anlaşılmasını güçleştirmesi sonucu kavramın tanımlanması önem kazanmıştır. Bu anlamda sürdürülebilir kalkınmanın tanımlanmasının yanı sıra; gerek uluslararası kuruluşların sürdürülebilir kalkınma politikaları bağlamında geliştirmiş oldukları politikaların hangi bileşenleri kapsadığı gerekse sosyal, çevresel ve ekonomik unsurları bütünleştiren sürdürülebilir kalkınma politikalarının mümkün olup olmadığı soru ve sorunları ön plana çıkmıştır. Bu çerçevede UN, WB, OECD, WWF ve EC gibi uluslararası kuruluşların sürdürülebilir kalkınma yaklaşımlarının analiz edilmesi amaçlanmaktadır. Sürdürülebilir kalkınma, bugünün ihtiyaçlarını, gelecek kuşakların da kendi ihtiyaçlarını insan ile doğa arasında denge kurarak karşılanmasını öneren; sosyal, çevresel ve ekonomik boyutları olan bir yaklaşım olarak tanımlanmaktadır. Araştırma kapsamında, sürdürülebilirlik kavramının incelenmesinde Eko-Marksizm temel yaklaşım olarak belirlenmiştir. Bu yaklaşım çerçevesince başat üretim sistemini ve ekonomik sistemi oluşturan kapitalist sistem içersinde tüm boyutlarını içerecek şekilde bütünleştirilmiş bir sürdürülebilir kalkınma yaklaşımın ne kadar mümkün olduğu sorgulanmaktadır. Bu araştırma kapsamında veriler ilgili kurum ve kuruluşlar ve sürdürülebilir kalkınma yazını çerçevesinde İngilizce ve Türkçe olmak üzere literatür taramasının yanı sıra nitel veri toplama tekniklerinden olan derinlemesine mülakat yoluyla elde edilmiştir. Bu doğrultuda 5 kuruluştan toplam 11 kişi ile mülakat gerçekleştirilmiş; ilgili veriler yorumlanarak tartışma içersinde sunulmuştur. Sürdürülebilir kalkınmanın literatür taraması sonuçlarına göre teorisyenler tarafından, ekonomik, sosyal ve çevresel boyutlarından en az biri üzerine ağırlık vererek ele alındığı ortaya konulmaktadır. Görüşme yapılan uluslararası kuruluşlar arasında yer alan WWF bir STK olmanın getirdiği bir takım özelliklerle sürece dahil olurken ve daha çok çevresel anlamda sürdürülebilir kalkınma yaklaşımı sergilerken; WB ekonomik boyutu sürdürülebilir kalkınma yaklaşımı çerçevesinde çevresel ve sosyal boyutlara entegre etme çabası içersindedir. Diğer bir taraftan OECD ise bir tink tank kuruluşu olarak sürdürülebilir kalkınma yaklaşımı çerçevesinde gelişmenin ölçülmesi ve yeşil ekonomi inisiyatifini geliştirilmesi için çalışmakta ve diğer kurum ve kuruluşlara gelişmeyi ölçen göstergeler ve diğer istatistikî veriler konusunda kaynak ve bilgi platformu sağlamaktadır. OECD‟ ye benzer olarak EC de üyelik sistemi içersinde ülkelerden oluşan bir grup olup, gelişme öncelikleri çerçevesinde bir taraftan üye ülkelerin gelişiminin devamlılığını sağlayacak işbirlikleri geliştirirken; diğer bir taraftan özellikle birliğe üye olmak isteyen ülkelere rehberlik etmektedir. UN de, tüm boyutları bütünleştirmeye çalışan bir misyon üstlenmekte ve bu anlamda kurumlar arası çalışmalara yer vermektedir. Bu araştırmanın uluslararası kuruluşların sürdürülebilir kalkınma politikaları kapsamında literatüre katkı sağladığı ve sürdürülebilir kalkınma inisiyatifinin geliştirilmesi konusunda iş birliğini geliştirmesi bakımından önem taşıdığı düşünülmektedir. Abstract As perception of development ruling in 1950s, give way to a multidimensional development perception that is required international cooperation as well in 1970s, the notion of sustainable development had gained wide currency. As a result of the currency and the difficulty of understanding the notion, definition of the term became crucial. In this sense, besides defining the term, including which components are included in the politics that international organizations have developed in terms of sustainable development, it gained importance to figure out if an integrated sustainable development approach in terms of politics is possible including social, environmental and economical aspects. Within this scope, it is aimed to analyze the sustainable development approach of international organizations such as UN, WB, OECD, WWF and EC. As a notion including social, economical and environmental dimensions, Sustainable development can be defined as meeting today‟s needs considering future generations while providing equilibrium between environment and human. Within the scope of the research, Eko-Marxizm is adopted as the basic scientific approach due to investigate the term. Within the frame of this approach, it is being questioned whether there is an integrated sustainable development approach or not within existing dominant production system related to economical system. Within the scope of this research, data is collected by literature review of English and Turkish sources as well as depth interviews that is one of the quantitative data collection techniques. Accordingly, depth interviews are applied to overall 11 persons out of 5 institutions and related data is presented within the scope of the research as it is interpreted. It is suggested by the theoreticians that sustainable development is being discussed at least weighting on one dimension as a result of literature review. While WWF as an NGO among interviewed institutions is included in the process and having an environmental approach, WB adopts an economical weighted sustainable development approach politics and it is in a struggle for the integration of social and environmental aspects. On the other hand, OECD as a think tank organization works for taking the initiative to develop green economy and for the measurement of development in terms of sustainable development, as it provides a wide source possibilities and information platform including statistics and other indicators. Similarly to OECD, EC consists of a group of countries within its membership system as it develops cooperation that provides member countries continuous development and it guides candidate countries in the process as well. On the other hand, having an integrated mission, UN gives a place work with institutions, as it integrates multiple dimensions together within the sustainable development. It is thought that thanks to this research, it may contribute to the literature in terms of sustainable development, besides it is crucial in order to develop sustainable development initiative in terms of building cooperation.