Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2015
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ERHAN GÜRSAÇLI
Danışman: SALİH SELÇUK İŞSEVER
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:Bu çalışmada, Türkçede bir tümcede odak vurgusu için yarışan birden fazla birimin bulunması durumunda, vurgunun bunlardan hangisine atanacağı ve bu birimlerin dizilişi ile ilgili olarak alanyazında ileri sürülen kısıtlılıkların geçerliliği deneysel olarak araştırılmıştır. Bu doğrultuda, alanyazındaki tartıĢmalar da izlenerek, bir ne-öbeği ile odaklanmış bir ad öbeğinin (ODAÖ) birlikte bulunduğu tümceler ve birden fazla ne-öbeği içeren (çoklu-ne yapıları) tümceler ele alınmıştır. Bu çerçevede, 32 deneğin katılımıyla dilbilgisel yargı testleri gerçekleştirilmiştir. Anadili Türkçe olan konuşuculara uygulanan deneysel çalışmalar sonucunda, bir ODAÖ ve bir ne-öbeği içeren tümcelerde bu birimlerin dizilişinin alanyazındaki önceki çalışmalarda da ileri sürüldüğü gibi [ODAÖ … ne] biçiminde olduğu gözlemlenmiştir. Çoklu-ne yapıları bağlamında ise, en sağdaki ne-öbeğinin vurgulandığı [ne … NE] dizilişinin denekler tarafından belirtisiz diziliş olarak algılandığı, vurgunun ilk ne-öbeğine atandığı [NE … ne] dizilişinin ise yine denekler tarafından belirtili diziliş olarak yorumlandığı ve ancak sınırlı bağlamlarda (ör. yansıma sorular) kullanılabileceği sonucuna varılmıştır. Bu sonuçlarla bağlantılı olarak, Türkçe için önerilen odak alanı belirlemesinin yeniden ele alınması gerektiği değerlendirmesi yapılmıştır.AbstractIn this study, it is experimentally researched, in Turkish on condition that there exists more than one unit competing for bearing focal stress in a sentence, which unit will take stress and whether the constraints presented in literature on the order of these units are valid. Accordingly, by also following discussions in literature, sentences in which a wh-phrase and a focused noun phrase (FNP) collocate, and the sentences containing of more than one wh-phrase (multiple-wh structures) are examined. In this frame, grammatical judgement tests are carried out with participation of 32 informants. Results of the experimental studies performed on native Turkish speakers indicates that the order of these units is as [FNP … wh] in sentences consisting of a FNP and a wh-phrase as proposed in previous articles in literature. In the context of multiple-wh structures, [wh … WH] order, in which the right-most wh-phrase is stressed, is perceived as an unmarked order whereas [WH … wh] order, in which the first wh-phrase is stressed, is interpreted as marked order by the informants. The study also concludes this order can only be used in limited contexts (e.g, echo questions). In the highlight of these results, it is assessed that the focus field concept previously proposed for Turkish is needed to be revised.