İbn Sînâ felsefesinde nedensellik ve özgür irade


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MERVE KILIÇ

Danışman: MÜFİT SELİM SARUHAN

Özet:

Tezin amacı İbn Sînâ'nın insanın fiilleri ve özgürlüğü konusundaki görüşlerini nedensellik bağlamında inceleyip onun bu konu ile ilgili görüşlerini belirlemektir. İbn Sînâ, Platon ve Aristoteles'i Yeni Eflatuncular ve Aristoteles şarihlerinden tanıyan İslâm filozoflarından biridir. İbn Sina'nın insanın fiilleri meselesindeki görüşlerini belirleyebilmek için onu etkileyen bu filozofların bu konu ile ilgili görüşlerini belirlemek önemlidir. Bu yüzden tezde bu filozofların görüşlerine yer verildi. İnsanın özgürlüğü probleminin İslâm felsefesinin temelinde yer alan kelam alanında nasıl ele alındığı problemin İslâm felsefesi alanındaki temellerini daha iyi görmek ve İbn Sina'yı daha iyi anlamak adına incelendi. Tez üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde Platon, Arsitoteles, Plotinus, Proclus ve İskender Afrodisî'nin bu konu ile ilgili görüşleri açıklandı. İkinci bölümde İslâm felsefesinin sistematik hale gelmesinden önce var olan ve İslâm felsefesinin temelinde yer alan kelamî mezheplerin (Cebriyye, Kaderiyye, Muʿtezile, Eşʿarîyye) görüşleri incelendi. Üçüncü bölümde İbn Sînâ'nın bu konu ile ilgili görüşleri açıklandı.