Gen teknolojileri ve insan hakları


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: AYŞEGÜL KÜÇÜKALİ

Danışman: BÜLENT ALGAN

Özet:

Geçtiğimiz yüzyılın sonlarından itibaren gen teknolojileri alanında hızla yaşanan gelişmeler sonucunda, bir tür olarak insan kavramı değişmeye başlamıştır. Genetik anlamda daha güçlü bir insanı arzulayan transhümanizmin amaçlarıyla aynı doğrultuda gelişen gen teknolojileri, insan genom projesinin tamamlanmasıyla yeni bir boyut kazanmıştır. Bu teknolojiler birçok alanda tehlikelere gebedir. İnsan hakları alanındaysa sağlık hakkı, ayrımcılık yasağı ve genetik verilerin korunması hakkı başta olmak üzere birçok hakka yönelik tehdit oluşturmaktadır. Yaşanan bu gelişmelerin, insan onuruna ve insan haklarına yönelik yarattığı tehditler karşısında uluslararası mekanizmalar da harekete geçmiş ve bunun sonucunda birçok hukuki metin ortaya çıkmıştır. Gen teknolojileri karşısında insan hakları ve insan onurunun korunması için yapılan uluslararası düzenlemeler, devletlere genellikle bu teknolojiler karşısında insan haklarını korumak için iç hukuklarında düzenleme yapmalarını tavsiye eder. Bu çalışmada değişen insan kavramı ve yeni insanı arzulayan akımlar açıklanmış; transhümanist idealleri gerçekleştirmeye yaklaşan gen teknolojilerinin, insan onuru ve insan haklarının ne şekilde etkilediği belirtilmiştir. Son olarak insan haklarının gen teknolojileri karşısında korunması amacıyla yapılan uluslararası ve ulusal düzenlemeler değerlendirilmiştir.