Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: KADRİYE GÜL YÜCEL
Danışman: NURİ SEMİH ÖZ
Özet:Asgari ücret, işçinin ve ailesinin insan onuruna yakışır düzeyde bir yaşam sürmesini garanti edecek, günün ekonomik ve sosyal koşullarına göre belirlenmiş minimum ücret düzeyidir. Çalışma hayatının en tartışmalı konularından biri olan asgari ücret, özünde ekonomik bir kavram olmakla birlikte, her ulusun politik, hukuki ve felsefi algısının bir ürünü olması nedeniyle farklı veçhelerden ele alınması gereken bir olgudur. Bu çalışmada Türkiye'de ve Avrupa Birliği ülkelerinde asgari ücret uygulamasının adalet bağlamında karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. Çalışmanın amacı, toplumun en düşük gelir grubunu oluşturan asgari ücretlilerin yaşam standartlarının iyileştirilmesi amacına yönelik olarak asgari ücretlerin belirlenmesi ve vergilendirilmesinde en adil ücret politikasının ne olduğunun araştırılmasıdır. Sosyal refah devletinin toplumsal adaleti sağlaması bakımından önemli bir sosyal politika aracı olarak görülen asgari ücret, yoksulluk kıskacında yaşamını sürdüren asgari ücretli çalışanların refahının artırılması bakımından kritik öneme sahiptir. Çalışmanın birinci bölümünde tarihsel süreçte ve hâkim üretim ilişkileri bağlamında ele alınması gereken adalet kavramının düşünsel temelleri, Antik Yunandan günümüze uzanan bir süreçte ele alınmaktadır. Çalışmanın ikinci bölümünde özünde ekonomik bir kavram olan ücret uygulamasının tarihsel bağlamda ele alınması amacıyla Sanayi devriminin emek piyasasına yansımaları irdelenmektedir. Bir üretim faktörü olarak emek kavramının gelişimi, farklı iktisadi yaklaşımların ücret teorileri, dünyada ve Türkiye'de asgari ücretin doğuşu ve gelişimi ele alındıktan sonra uluslararası belgelerde ve Türkiye'de asgari ücretin hukuki dayanakları incelenmektedir. Çalışmanın üçüncü bölümünde Avrupa Birliği'ne üye ülkelerde asgari ücret uygulamaları, asgari ücretin tespit yöntemi, kapsamı ve düzeyine göre sınıflandırılarak incelenmiş ve ardından gelir dağılımı ve sosyal kazanımlara yansımaları incelenmektedir. Bu bağlamda ele alınan ülkelerde Gini katsayısı, Palma oranları, P80/P20 oranları, ardından ücretlilerin milli gelirden aldığı pay ve asgari ücret üzerindeki vergi ve benzeri mali yükümlülükler, AB ülkeleri ile karşılaştırmalı olarak ve dönemsel olarak incelenmektedir. Gelir gruplarının en alt ve en üst % 10'luk dilimler itibariyle milli gelirden aldığı paylar, asgari ücretin kişi başına düşen GSYH'ya oranı ve Cumhurbaşkanı ve başbakan maaşları ile asgari ücretler karşılaştırılmaktadır. Ülkelerin ücret ve asgari ücret uygulamalarının sosyal kazanımlara yansımaları bağlamında demokrasi endeksi, hukukun üstünlüğü endeksi, mutluluk ve yoksulluk endeksleri incelenmektedir. Böylece politik ve felsefi temeller üzerine inşa edilen asgari ücret pratiğinin ekonomik ve toplumsal hayattaki izdüşümü, ele alınan kriterler çerçevesinde hem dönemsel hem de ülkeler arasında karşılaştırmalı olarak analiz edilmektedir. Sonuç bölümünde Türkiye'de asgari ücretlilerin aileleri ile birlikte insan onuruna yakışır düzeyde bir yaşam sürmesini garanti edecek adil bir ücret düzeyi ve bu ücret düzeyinin belirlenmesinde ve çeşitli kriterler temelinde farklılaştırılmasında Avrupa'dan iyi uygulama örnekleri göz önünde bulundurularak Türkiye'ye ilişkin önerilerde bulunulmaktadır. The minimum wage is the wage level determined according to the economic and social conditions of the day, which will ensure that the worker and his family live a life worthy of human dignity. The minimum wage, one of the most controversial issues of working life, is an economic concept at its core, but it is a phenomenon that needs to be dealt with in different aspects because it is a product of the political, legal and philosophical perception of each nation. The aim of this study is to evaluate the minimum wage application in Turkey and European Union countries comparatively in the context of justice. The aim of the study is to investigate what is the fairest wage policy in the determination and taxation of minimum wages with the aim of improving the living standards of the minimum wage earners, who constitute the lowest income group of society. The minimum wage, which is seen as an important social policy tool for the social welfare state to achieve social justice, is critical for increasing the welfare of minimum wage workers who live in the throes of poverty. In the first part of the study, the intellectual foundations of the concept of justice, which should be considered in the context of the historical process and the prevailing relations of production, were discussed in a process dating from Ancient Greece to the modern period. In the second part of the study, the effects of the Industrial Revolution on the labour market were examined in order to examine the application of wage, which is an economic concept at its core, in historical context. The development of the concept of labour as a factor of production, wage theories of different economic approaches, the birth and development of the minimum wage in the world and in Turkey have been examined in international documents and legal basis of the minimum wage in Turkey. In the third part of the study, minimum wage practices in the member states of the European Union were classified according to the method, scope and level of determination of the minimum wage and then their repercussions on income distribution and social gains were examined. In this context, the Gini coefficient, Palma ratio, S80/S20 ratio, then the share of the wage earners ' national income and taxes on the minimum wage and similar financial obligations will be examined in comparative and periodic terms with the EU countries. Income groups ' share of national income in the bottom and top 10% tranches, the ratio of the minimum wage to GDP per capita and the salaries of the president and prime minister and the minimum wages will be compared. Democracy Index, WJP Rule of Law Index, Happiness Index and Poverty Indexes will be examined in the context of the reflections of wage and minimum wage practices of countries on social gains. Thus, the projection of minimum wage practice in economic and social life, which is built on political and philosophical foundations, will be analyzed both periodically and comparatively among countries within the framework of the criteria discussed. In the conclusion section, a fair wage level that will guarantee a decent living with the families of minimum wage earners in Turkey and good practice examples from Europe in determining this wage level and differentiating it on the basis of various criteria will be proposed for Turkey.