Türk asıllı Afgan mültecilerinin 12 Eylül Dönemi’nde iskân ve istihdamı


Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Türk İnkılap Tarihi Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2014

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Emrullah ÖZTÜRK

Danışman: HAKAN UZUN

Özet:

Hayatlarını genellikle doğdukları yerlerde devam ettirmek isteyen insanlar, çeşitli sebeplerden dolayı gerek kendi ülkeleri içerisinde gerekse ülkeler arasında, yer değiştirmek zorunda kalmaktadırlar. Bu göç, gönüllü olabildiği gibi zorunlu sebeplerden de kaynaklanabilmektedir. Her ne sebepten olursa olsun, başka ülkelere iltica eden kişi ve topluluklar değişik mağduriyetler ve problemlerle karşılaşmaktadırlar; karşılaşılan sorunlar arasında en önemlisi ise göçmenlerin, kendilerini kabul edebilecek ve bağırlarını açacak bir ülke bulabilmeleridir.Tarihte göç dalgalarından fazlasıyla etkilenen Türkiye, bölgesindeki ülkelere nazaran demokratik şartlarının elverişliliği, ekonomisi ve coğrafi olarak Batı dünyasına yakınlığı gibi nedenlerden, dış göçlerde sürekli, melce (hedef) ülke konumunda olmuştur. Özellikle Soğuk Savaş döneminde, Doğu Bloku ülkelerinin baskısından kaçarak sığınma talebinde bulunanlar ilk akla gelenlerdir.Bu çalışmada, çağımızda çok önemli bir sorun haline gelen mülteci sorununun neden ve sonuçları; mülteciler için izlenen çözüm yolları, hukuki süreçler, imzalanmış sözleşmeler; Türkiye tarafından mülteciler için uygulanan iskân ve istihdam politikaları ve bu politikaların, Türk asıllı Afganistan mültecilerine yansımaları ele alınmıştır. Büyük mülteci akımlarına sebep olamamak için uluslararası mülteci sözleşmelerine “şartlı destek” veren Türkiye’nin, ulus devlet yapısını korumaya yönelik oluşturulan yasalarına rağmen, zaman zaman, bazı gruplara karşı pozitif ayrımcılıklar yapmıştır. Bu tezi, yakın dönemde Türkiye’ye kabul edilen mülteci gruplarının kabulüne ilişkin uygulamaları ispatlamaktadır: Mesela Türk asıllı Afgan mültecilerinin kabulü ve iskânında bu ayrımcılık görülmektedir. Türk asıllı Afgan mülteciler, 1979 yılında SSCB’nin Afganistan’ı işgale başlaması ile Pakistan’a sığınmışlar, ardından iskan edilmek ve insanca yaşayabilmek için Türkiye’den iltica talebinde bulunmuşlardır. Yürürlükteki 2510 sayılı iskan yasası ve ekleri, göçmenlerin iskanlı olarak Türkiye’ye getirilmesine müsaade etmediği için, 1982 yılında özel bir yasa çıkarılmıştır; çıkarılan 2641 sayılı yasa, Türk asıllı Afgan göçmenlerinin iskanını ve istihdamını sağlamıştır.Abstract People who usually want to maintain their lives in their birth places are obliged to move to inland places or immigrate to another countries due to several reasons. No matter what the reason is, people and communities taking refuge in other countries have various problems the İmmigrants’ most important problem is to find a country which admits and embraces them. Compared to the other countries in her region, Turkey is always target country in the immigration matter owing to her favorable conditions for democracy, economy and geographical position being close to Western World. Especially in Cold War Period, Turkey became the first target counrty of refugees who escaped from opression of Eastern Bloc Countries and asylum seekers. In this study, the reasons and results of refugee question that becomes an in important problem in this age; solutions for the refugees, judicial processes and agreements which were signed ; reflections of Turkey’s Inhabiting and Employment Policy on Afghan refugees of Turkish origin are mentioned. Sometimes Turkey, giving conditional support to international refugee conventions in order not to cause great refugee migrations, discriminated in favor of refugees with Turkish and Muslim origin, although she had laws aimed at protecting nation-state structure. When looked at refugee groups which are admitted to Turkey in recent period , this can be seen obviously. As is the case with the admission and inhabiting of Afghan refugees of Turkish origin, exceptional cases existed in history of Turkish Refugee Law. Afghan Refugees of Turkish origin took refuge in Pakistan due of the occupation started by USSR in Afghanistan and then they requested Turkey for asylum in order to inhabit and live humanly . Because of the fact that the applicable law no. 2510 and its did not allow, in 1982 a special law was accepted and inhabiting and employment of the refugees of Turkish origin were provided by legislating law no. 2641.