Üniversitelerin kamusallığı: Kamusal üniversitenin çöküşü


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ELNUR CHIRAGOV

Danışman: OZAN ZENGİN

Özet:

Bu çalışma, kamusal alana ilişkin normatif bir kategori ve onun kurucu unsurları üzerinden üniversiteyi tarihsel perspektifte ele alarak burada kamusal alanın inşa olunma imkanlarını ve bu yönde karşılaşılan engelleri ortaya koymakta, özellikle üniversitenin kamusallık açısından günümüzdeki durumuna Işık tutmaktadır. Kamusal yaşamın bir boyutundaki deneme olarak, çalışma, ayrıca üniversitenin kamusal alanın inşasındaki kurucu rolünü ortaya çıkarmayı amaçlamaktadır. Kamusal alan yurttaşların hukuki güvence altında eşit ve özgür bir biçimde bir araya gelmesi ve genel sorunları, kamu yararına ilişkin konuları karşılıklı iletişim temelinde müzakereye çıkarması, tartışması, eleştirmesi süreçlerini ifade etmektedir. Bu bakımdan üniversite özgür ve özerk bir biçimde örgütlenmesi, eğitsel ve yönetsel süreçlerini katılım ve karşılılık esasında gerçekleştirmesi, akademik faaliyetlerinde tartışma ve eleştiriyi temel alması, kamusal aklın kurumsallaştığı yer olması, diğer iktidarlara karşı bir iktidar alanı olarak kurulması ve bilimin dışında herhangi bir otorite bulunmaması gibi nedenlerle kamusal ortamın oluşması açısından uygun bir mekândır. Üniversite kamusal alanın bir parçası olmanın yanı sıra, bu alana ilişkin değerlerin canlı tutulduğu önemli bir kurumdur. Üniversite tarihinin kamusal alanın kurucu unsurları üzerinden incelenmesi kurumun kamusal dönüşüm haritasını sunmaktadır. Aklın kurumsallaştığı alan olarak üniversite tarihi aynı zamanda aklın eleştirel tarihini ortaya koymaktadır. Nitekim düşünsel esası ve kurumsal kökeni itibariyle genel yaşama ait, bağımsız ve demokratik ilkelere sahip kamusal üniversite değişen toplumsal koşullar sonucunda genel yaşamdan koparılmış, kurum farklı tarihsel aralıklarda dış güçlerin denetimi altına girmiştir. Kamusallık açısından yaşanan dönüşüm üniversitenin düşünsel esasını oluşturan universitas‟a sırtını çevirmesiyle başlamış, kurum devlet ve ekonominin denetimi altına girerek toplumsal bağlarından koparılmıştır. Kamusal niteliklerinin tahrip olunması, değişen amaç ve işlevleriyle üniversite anlayışının varlığını sürdürmesi giderek olanaksızlaşmıştır. AbstractThis study aims to expose the possibilities of building a public space in theuniversity and challenges faced in this endeavor, by treating the subject from ahistorical perspective as a normative category and through its founding elements,while shedding the light to the university‟s present state from the viewpoint ofinstitutionalization. As an experiment about focusing to just one dimension of life,the study is also seeking to reveal how the university played a founding part on theconstitution of the public space.The public space mean all the processes in which citizens come freelytogether as equals under legal safeguards to bring into negotiation, debate andcriticize general issues and matters related to the public interest, based on mutualcommunication. In this terms, the university is an adequate place for the constitutionof a public space due to its free and autonomous organization, with educative andadministrative processes grounded in participation and reciprocity, basing itsacademic activities on debate and criticism, allowing for the institutionalization ofpublic wisdom, constituted as a power space against other forms of power and beingexempt of any other authority than science. Along with being part of the publicspace, the university is also an important institution where values related to that arekept alive.Studying the history of university through the founding elements of publicspace will reveal the institution‟s map of public transformation. Particularly as thespace where wisdom has been institutionalized, the history of university reflects thehistory of wisdom‟s criticism. Indeed, the public university, which, with itsintellectual essence and institutional roots as well as due to the independent anddemocratic principle that it owns, has been cut from general life and gone under themonitoring of external forces. From the viewpoint of institutionalization, thetransformation taking place started to turn its back to the universitas, whichconstitutes the intellectual essence of the university, with the institution‟s ties withsociety was cut as it went under the state‟s and the economy‟s monitoring. Theunderstanding of university became inviable to keep due to the damage of its publicqualities and transformed purposes and functions.