Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2005
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Hüseyin YAYMAN
Danışman: Birgül GÜLER
Özet:Yönetim pratiği bakımından uzun bir tarihe ve önemli bir birikime sahip olan Türkiye'de 'idarenin ıslahına ve idari reforma' dair önemli çalışmalar bulunmaktadır. Bu çalışmalar ilk olarak 'devletin nasıl kurtarılacağı' düşüncesi etrafında, askeri ve mali konularda devlet adamlarına öğütler ve aksaklıkların düzeltilmesinde tutulacak yollar biçiminde ortaya çıkmıştır. Osmanlı döneminin ıslahat fermanlarından günümüze, devleti ve toplumu reforma tabi tutmak isteyen pek çok çalışmanın olduğu görülmektedir. Modernleşme hareketleri ile birlikte yasal-ussal bürokrasiye geçiş arayışları hız kazanırken İmparatorluğun son dönemine damgasını vuran reform fikri, Cumhuriyetle birlikte de devam etmiştir. Türkiye'nin idari reform pratiği kendi iç dinamiklerinden daha çok uluslararası aktörlerin ve konjonktürün etkisi altında yürüyen bir süreç olmuştur. Reformlar kimi zaman ABD'li uzmanlar, kimi zaman Birleşmiş Milletler Kalkınma Örgütü, kimi zaman ise Dünya Bankası ve Uluslararası Para Fonu öncülüğünde yürütülmüştür. 1960 sonrası dönemde Türk uzmanlar tarafından yürütülen Merkezi Hükümet Teşkilatı Araştırması Raporu 1963, İdarenin Yeniden Düzenlenmesi İlkeler ve Öneriler Raporu 1972, Kamu Yönetimi Araştırma Projesi 1991, gibi yapılan kapsamlı ve detaylı reform çalışmaları bulunmakla birlikte, bu çalışmaların başta Dünyanın ve sonra Türkiye'nin içine girdiği iktisadi ve idari krizlere denk düştüğü gerçeği gözden kaçırılmamalıdır. Türkiye'de idari reformun gelişimi aynı zamanda yönetim tarihinin ve kamu yönetimi disiplinin gelişim tarihi olmuştur. Türk kamu yönetimi geleneğinin farklı dinamiklerin etkisiyle daha liberal bir modele doğru evrildiği görülmektedir. 'İdari reform' sözcüğü günümüzde geçmişe nazaran daha kapsamlı ve daha yenilikçi bir anlam kazanmıştır. Ülke gündemlerinin değişmez maddesini oluşturan 'idari reform' sorunu, günümüzde neo-liberal iktisat politikalarının yanına yönetim boyutunun da eklenmesi ile 'devlet reformu' kavramına dönüşmüştür. İdari reform teriminin tarihsel gelişim çizgisi içerisinde 'idari ıslahat', 'idari reform', 'devlet reformu' biçiminde bir evrim geçirdiği görülürken, bu sözcüklerin farklı dünya görüşlerini ve bakış açılarını ifade ettiğini belirtmek gerekmektedir. Bugün gelinen noktada, Türkiye özelinde kamu yönetiminin yeniden yapılandırılması projesinin 1839 tarihinde ilan edilen Tanzimat Fermanı kadar güncelliğini ve sıcaklığını muhafaza ettiği belirtilmektedir. Yüz yıla yakın bir zaman geçmiş olmasına, sayısız reforma ve yeniliğe rağmen yapılan değişikliklerin, sorununun ruhuna inmekten ziyade daha çok biçimsel bir değişime işaret ettiği sorunlar karşısında alınan tavır ve tutumların değişmediği görülmektedir. Zamanla kamu yönetimi literatürünün en popüler kavramlarından biri haline gelen idari reform sorunu, kamu yönetimi disiplininin zengin konu başlıklarından biri durumuna gelmiştir.