Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: İLKYAZ KAYA YILDIRIM
Danışman: AYŞEGÜL DURAK BATIGÜN
Özet:Bu araştırmada, sağlıklı bireylerde görülen obsesif kompulsif belirtiler ile algılanan ebeveynlik biçimleri arasındaki ilişkide suçluluk ve utanç duygularının aracı rolü değerlendirilmiştir. Araştırmanın örneklemini Ankara, İzmir ve Edirne illerinde yaşayan, 18-50 yaş aralığındaki 235'i kadın, 228'i erkek olmak üzere 463 kişi oluşturmaktadır. Araştırmada, obsesif kompulsif belirtiler, "Padua Envanteri Washington Eyalet Üniveristesi Revizyonu", ebeveynlik biçimleri "Young Ebeveynlik Ölçeği", suçluluk-utanç ise "Suçluluk ve Utanç Ölçeği" ile değerlendirilmiştir. Yapılan analizlerde, obsesif kompulsif belirtiler üzerinde cinsiyet ve yaşın etkileri olduğu ve etkileşim etkisinin de bazı değişkenler üzerinde anlamlı etkiye sahip olduğu gözlemlenmiştir. Bununla birlikte yaş, gelir, aşırı koruyucu ve küçümseyici/kusur bulucu annelik biçimlerinin obsesif kompulsif belirtileri yordadığı bulunmuştur. Aşırı koruyucu annelik, aşırı koruyucu babalık ve koşullu/başarı odaklı annelik biçimleri ile obsesif kompulsif belirtiler arasındaki ilişkide utanç değişkeninin kısmi aracı rolü olduğu görülmüştür. Bulgular ilgili literatürle büyük ölçüde tutarlılık göstermektedir. Ebeveynlik biçimleri ve obsesif kompulsif belirtiler arasındaki ilişkiler şema modeli çerçevesinde de değerlendirilmiştir. Ayrıca utanç değişkeninin obsesif kompulsif belirtileri pozitif yönde yordarken, suçluluk değişkeninin negatif yönde yordadığı da bulgular arasındadır. Yapılan analizler sonucunda obsesif kompulsif belirtilerle olan ilişkide suçluluğun utanç üzerinde "baskılayıcı değişken" olarak görev yaptığı sonucuna varılmıştır. Özellikle baskılayıcılık etkisiyle ilgili elde edilen sonuçların ilgili literatüre katkıda bulunabileceği düşünülmektedir. In this study, the mediator role of guilt and shame emotions in the relationship between perceived parenting styles and obsessive compulsive symptoms seen in healthy individuals were evaluated. The sample of the study consists of 463 people including 235 women and 228 men between 18-50 years of age and living in Ankara, İzmir and Edirne provinces. Obsessive compulsive symptoms, parenting styles and guilt-shame were assessed by "Padua Inventory Washington State University Revision", "Young Parenting Inventory" and "Guilt and Shame Scale" respectively. It is observed that, gender and age have effect on obsessive compulsive symptoms and the interaction effect has a significant role on some of the variables. In addition to this, it is found that age, income, overprotective and belittling maternal sytles predict obsessive compulsive symptoms. In the relationship between overprotective parenting, conditional/success-oriented farherhood attitudes and obsessive compulsive symptoms, shame has a partial mediator role. It has been seen that, the findings are largely consistent with the relevant literature. Also, relationship between parenting styles and obsessive compulsive symptoms are discussed within the framework of schema model. Moreover, according to the findings of the study shame predicts obsessive compulsive symptoms in the positive direction whereas guilt predicts obsessive compulsive symptoms in negative direction. As a result of the conducted analysis, it is concluded that guilt has a role as "suppressor variable" on shame in the relationship with obsessive compulsive symptoms. It is thought that the results, especially about the suppression effect might make a significant contribution to the relevant literature.