Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: SİNEM TARHAN
Danışman: İLKAY DELLAL
Özet:Bu çalışmanın amacı, tarımsal ürün satın alım faaliyetlerinde görevlendirilen bir kamu kurumu olan Toprak Mahsulleri Ofisi'nin (TMO) buğday alım politikalarındaki yeri ve üretici davranışlarına etkisinin belirlenmesidir. Bu amaçla, Ankara ili Gölbaşı ilçesinde faaliyet gösteren buğday üreticilerinin çeşit seçimi, çeşitlerin yaygınlığı, TMO buğday alım kriterlerine göre yetiştirme tekniğinde uygulama değişikliklerinin durumu, üretim ve pazarlama davranışlarının belirlenmesi hedeflenmiştir. Bu araştırmanın materyalini, Ankara İli Gölbaşı ilçesindeki 91 tarım işletmesinden yüz yüze anket çalışması ile elde edilmiş veriler oluşturmuştur. Çalışmada popülasyonu temsil etmesi açısından tabakalı tesadüfi örnekleme yöntemi kullanılmış olup, araştırma alanındaki işletmelerin genişlik grupları 3 tabakaya ayrılmıştır. Çalışmadaki verilerin analizlerinde tanımlayıcı istatistiklerden ve Likert tipi ölçeklendirme yönteminden yararlanılmıştır. İşletmelerin pazarlama davranışlarının ortaya konulmasında Ki-kare bağımsızlık testi kullanılmıştır. Ayrıca işletme büyüklük grupları ile üreticilerin çeşit seçim tercihleri arasındaki ilişkinin anlamlılığının ortaya konulmasında ANOVA testi kullanılmıştır. Araştırma bulgularına göre; buğday üreticilerinin çeşit seçiminde dikkat ettiği en önemli kriterin çeşidin verimi ve kalitesi olduğu, çeşitlerin yaygınlığında 11 farklı buğday çeşidinin ekiminin yapıldığı ve ilk sırada tercih edilen çeşidin ise Esperia (%47,06) olduğu belirlenmiştir. Ki-kare testi kullanılarak incelenen işletme grupları ile buğday satış zamanı arasında istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki olmadığı belirlenmiştir (p>0,05). Ancak buğdayın satış zamanı ile satış fiyatı arasında yapılan Ki-kare analizi sonucuna göre istatistiki açıdan anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir (p<0,05). İlişkinin yönünü ve gücünün tespiti amacıyla yapılan korelasyon analizi sonucuna göre ise pozitif yönlü ve güçlü bir ilişki olduğu belirlenmiştir. İşletmelerin buğdayın satış fiyatına etki ettiğini düşündüğü en önemli kriterin süne-kımıl tahribatı olduğu belirlenmiştir. TMO'nun 2011 yılında buğday alım politikalarında kaliteye dayalı alım sistemine geçmesi ile üreticilerin %51,48'inin tarımsal üretimde değişiklik yaptığı, %42,57'sinin üretim kararlarında herhangi bir değişiklik yapmadığı belirlenmiştir. Üreticilerin büyük çoğunluğunun buğdayı pazarlarken sıkıntı yaşamadıkları ve satış yerine karar verirken ilk sırada peşin ödeme yapan yerleri tercih ettikleri belirlenmiştir. İncelenen işletmelerin TMO hakkındaki görüşleri doğrultusunda; buğday üreticilerinin büyük bir çoğunluğu, hububat alım ve fiyat politikalarında TMO'nun etkili olması gerektiği görüşündedir. Ayrıca üreticilerin büyük kısmının önceki sezonun buğday fiyatlarına bakarak üretim kararı aldıkları ve bu durumda da TMO'nun uyguladığı politikaların üretim kararlarını etkilediği vurgulanmıştır. The main aim of this study is to determine the place of Turkish Grain Board (TMO), which is a public institution charged with agricultural product purchasing activities, in wheat purchasing policies and its effect on producer behavior. It was targeted to determine the wheat variety selection, the prevalence of the varieties, the status of application changes in the cultivation technique according to TMO wheat purchase criteria, and the production and marketing behaviors of farmers in Gölbaşı district of Ankara province. To reach this aim, face-to-face survey was conducted with selected 91 farmers in Gölbaşı, Ankara by stratified random sampling method. Descriptive statistics and Likert type scaling method were used in the analysis of the data in the study. Chi-square independence test was used to reveal the marketing behavior of wheat farms. In addition, ANOVA test was used to reveal the significance of the relationship between farme size groups and the producers' choice of types preferences. According to the research findings, it was determined that the first two criteria that wheat producers pay attention to in the selection of varieties are the yield and quality of the cultivar. It was determined that 11 different wheat varieties were planted in the prevalence of the varieties and the preferred variety was Esperia (47.06%). It was determined that there was no statistically significant relationship between the farm size groups analyzed using the chi-square test and wheat sales time (p>0.05). However, according to the results of the Chi-square analysis between the sales time of wheat and the sales price, a statistically significant relationship was determined (p<0.05). However, according to the results of the Chi-square analysis between the sales time of wheat and the sales price, a statistically significant relationship was determined (p<0.05). The most important criterion that farmers think that wheat affects the sales price is the destruction of sunn bugs (Eurygaster spp. and Aelia spp.). As a result of TMO's transition to quality based purchasing system in 2011 in wheat purchasing policies; 51.48% of the producers made changes in agricultural production and 42.57% did not make any changes in their production decisions. It was determined that the majority of the farmers do not have any difficulties when marketing wheat and prefer the places that pay in cash in the first place when deciding on the wholesale buyer. In line with the opinions of the farmers about TMO; the vast majority of wheat farmers are of the opinion that TMO should be effective in grain purchase and price policies. It was also emphasized that most of the farmers made production decisions by looking at the wheat prices of the previous season and in this case, the policies implemented by TMO affected the production decisions.