İlkokul müdür yardımcılarının işe uyum sorunları ve bu sorunların çözülmesinde okul müdürlerinin rolleri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: CEMİL ÇAKIR

Danışman: İNAYET AYDIN

Özet:

Okul yönetiminde okul müdürü kadar sorumluluğu olan müdür yardımcılarının, mesleklerinin ilk yıllarında yaşadıkları uyum sorunlarının çözülmesinde okul müdürlerinin rollerinin ne olduğunun belirlenmesi gerekir. Bu araştırmada, ilkokul müdür yardımcısı olarak görevlendirilen öğretmenlerin işe uyum sorunları ve bu sorunların çözülmesi konusunda okul müdürlerinin rollerinin neler olduğunun ortaya konulması amaçlanmıştır. Olgubilim deseni kullanılarak hazırlanan bu araştırma nitel araştırma yöntemleri kullanılarak gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın çalışma grubunu, Ankara ili Altındağ, Çankaya, Mamak ve Yenimahalle ilçelerinde son üç yılda ilkokul müdür yardımcısı olarak görevlendirilen 15 öğretmen ve onların okul müdürlerinden seçilen 10 okul müdürü oluşturmuştur. Çalışma grubunda bulunan okul müdürü ve müdür yardımcıları ile görüşmeler yapılarak veriler toplanmıştır. Araştırmanın verileri ses kaydı yapılarak "içerik analizi tekniğiyle" analiz edilmiş ve raporlaştırılmıştır. Araştırmada ulaşılan sonuçlara göre, göreve yeni başlayan müdür yardımcıları ve onların müdürleri genel olarak Türkiye'de yönetici seçme sistemi ile ilgili olarak yönetici atamalarında yeterlik sahibi yönetici seçimi yapılamadığından sistemin fazla güven vermediğini düşünmektedirler. Müdür yardımcılarının büyük çoğunluğunun merkeze tayin olabilmek için yöneticiliği seçtiği, bunların tamamına yakını da hiçbir eğitim almadan müdür yardımcılığına görevlendirildikleri için mesleğin başında zorluk yaşadıklarını belirtmişlerdir. Göreve yeni başlayan müdür yardımcıları en fazla birlikte çalıştıkları öğretmenler ve ilk kez karşılaştıkları sistemler ile uyum sorunu yaşamaktadırlar. Bunun dışında okulların fiziki ve maddi yetersizlikleri de okul yöneticilerinin sorun yaşamasına neden olabilmektedir. Uyum sorunlarının azalması için okul müdürlerinin gerek teknik bilgileri gerek davranışları ile göreve yeni başlayan müdür yardımcılarına iyi bir rol model olmaları gerekmektedir. Sınıf öğretmeni iken ilkokul müdür yardımcılığına görevlendirilen öğretmenlerin işe uyumlarında ve mesleki gelişimlerinde onlara destek olmayan okul müdürleri, onların mesleklerini icra ederken zorluk yaşamalarına neden olmaktadırlar. Yaşanılan bu zorlukların yoğunlaştığı dönemlerde ise uyum sağlayamayan kişilerin fiziksel ve psikolojik sorunlar yaşadığı sonuçlarına ulaşılmıştır. Çalışmanın sonucuna dayalı olarak okul müdür yardımcılarının yaşadıkları uyum sorunlarına yönelik çözüm önerileri sunulmuştur. Anahtar Sözcükler: Eğitim yönetimi, okul yönetimi, uyum sorunları, okul müdürü, müdür yardımcısı The role of school principals in solving the adaption problems by the deputy principals in the first years of their profession should be well determined.In this study, it was aimed to reveal the adaptation problems of the teachers who were appointed as deputy principals and the roles of school principals in solving these problems. This research, which was prepared using a phenomenological design, was carried out using qualitative research methods. The study group of the study consisted of 15 teachers who were appointed as deputy principals in the last three years to primary schools in Altındağ, Çankaya, Mamak, and Yenimahalle districts of Ankara and 10 school principals selected from their school principals. The data were collected by interviewing the school principal and deputy principals in the study group. The data of the research were recorded, analyzed, and reported by the "content analysis technique". According to the results of the research, newly-recruited deputy principals and their principals think that the recruitment system is not reliable because competent administrators are not chosen. They stated that the vast majority of deputy principals chose the management position to be appointed to the central location, and almost all of them stated that they had difficulties at the beginning of the profession because they were assigned to the deputy principal position without any training. The newly recruited deputy principals mostly experience adaptation problems with the teachers they work with and the systems they encounter for the first time. Apart from this, the physical and financial insufficiencies of schools can cause problems for school administrators. To reduce adaptation problems, school principals should be a good role model for the newly appointed deputy principals with their technical knowledge and behavior. School principals that do not support deputy principals who used to be elementary school teachers in their adaptation to the job and professional development cause them to have difficulties in performing their profession. In the periods when such difficulties intensified, it was concluded that people who could not adapt had physical and psychological problems. Based on the results of the study, solution suggestions for the adaptation problems experienced by deputy principals were presented. Keywords: Education management, school management, adaptation issues, school principal, deputy principal