Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2013
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ERGÜN HASGÜL
Danışman: AYŞE SEZEN SERPEN
Özet:Bireylerin sosyal işlevselliklerini artırarak sosyal değişim sağlamayı amaçlayan sosyal hizmet, insana hizmet veren diğer disiplinler gibi insanların iyilik hallerinin gelişmesini ve devamını sağlamak amacıyla hizmet veren bir yardım mesleğidir. Bu gelişim ve devamlılık için değişim gereklidir. Sosyal değişim ajanı olarak, sosyal hizmet müdahalesini gerçekleştirecek sosyal hizmet uzmanının bazı özelliklere sahip olması gerekmektedir. Sosyal hizmet uzmanı sorumluluk alabilen, farklılıklara saygı gösteren ve onları dikkate alan, eleştirel düşünebilen, sözlü ve sözsüz iletişim becerilerini kullanabilen, danışanın duygularını anlayabilen, empati kurabilen bir meslek elemanıdır. Değinilen bu özellikleri etkili bir şekilde kullanan sosyal hizmet uzmanı yardım ilişkisini başlatmış olur. Empatinin sosyal hizmet uygulamalarındaki önemi ve yardım etme davranışı üzerindeki etkisini konu alan çalışmalarda genellikle empatinin yardım etme davranışı üzerinde anlamlı bir etkiye sahip olduğu bulunmuştur. Duru, yardım etme eğiliminin perspektif alma ve empatik ilgi ile pozitif ilişkili olduğu sonucuna ulaşmıştır. Ayrıca empatik eğilim düzeyi yükseldikçe yardım eğiliminin de yükseldiği görülmüştür. Bugüne kadar olan araştırmaların sonuçları empatik eğilimlerin yardım davranışlarını olumlu etkilediği şeklindedir. Sosyal hizmet uygulamalarında empatinin önemini ve yardım etme davranışına etkisini inceleyen bu araştırma, sosyal hizmet uzmanlarının empatik becerileri ve yardım etme davranışları konusunda yapılan çalışmaların sınırlı olması bu konunun seçilmesinin temel nedenidir. Bu nedenle Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği'ne üye sosyal hizmet uzmanlarını sosyo-demografik özellikleri bakımından tanımlamayı, empati becerilerini ve yardım etme davranışlarını ölçmeyi amaçlayan bu araştırmanın, sosyal hizmet eğitiminde yapılacak olan değişikliklere temel oluşturması ve bu konudaki bilgi eksikliğini gidermesi beklenmektedir. Araştırmanın örneklemi belirlenirken Sosyal Hizmet Uzmanları Derneği'ne kayıtlı üyelere duyuru yapılmış, araştırmaya katılmaya istekli olduklarını belirten üyeler arasından tesadüfi örnekleme yöntemi ile 295 sosyal hizmet uzmanı araştırmaya dahil edilmiştir. Araştırmada veri toplamak amacıyla üç bölümden oluşan anket formu kullanılmıştır. İlk kısımda, sosyal hizmet uzmanlarının sosyo-demografik özelliklerini belirlemek için "Görüşme Formu" uygulanmıştır. İkinci kısımda Türkçeye uyarlanarak geçerliği ve güvenirliği yapılan "Sosyal Hizmet Uzmanları İçin Empati Ölçeği" kullanılmıştır. Üçüncü kısımda ise Duru tarafından Türkçeye uyarlaması yapılan ve geçerli, güvenilir olduğu ispatlanmış "Yardım Yönelim Ölçeği" kullanılmıştır. Araştırma sonucunda, sosyal hizmet uzmanlarının empati becerilerinin yardım etme davranışları üzerinde istatiksel açıdan anlamlı bir farklılığa neden olmadığı görülmüştür (p<0,05). Kadınların erkeklere oranla empati ve yardım puan ortalamalarının daha yüksek olduğu belirlenmiştir. "Şefkat Bağlamında Empati" alt ölçeğinin cinsiyet değişkeni açısından anlamlı bir farka neden olduğu görülmüştür. Elde edilen bu bulgular kadın sosyal hizmet uzmanlarının erkek sosyal hizmet uzmanlarından daha fazla şefkat bağlamında empati kurduklarını göstermektedir (p<0,05). Lisans sonrası meslek içi eğitim alanların empati ve yardım puan ortalamalarının arttığı görülmüştür. Çalışma süresinin ve yaşın artması ile birlikte sosyal hizmet uzmanlarının yardım etme davranışlarının azaldığı, ancak empati becerilerinin arttığı saptanmıştır. Empatinin ve yardım etme davranışının eğitim ile geliştirilebileceğini gösteren bu araştırma ile sosyal hizmet uzmanlarına, ilgili derneklere ve sosyal hizmet akademisyenlerine bazı öneriler getirilmiştir.AbstractSocial work is a helping profession that, as other professions working with people, aims to achieve social change by increasing an individual's social functioning, enhancing and maintaining people's well-being. Change and continuity is necessary for this improvement to be rendered possible. As social change agents, social workers need to possess special characteristics to implement their social work interventions. A social worker is a professional who takes responsibility, pays attention, respects diversity, has critical thinking, verbal and nonverbal communication skills, is able to understand a client's emotions and empathize with others. By utilizing the characteristics mentioned above, a social worker initiates the helping relationship. Previous research on the importance of empathy in social work practices and its effect on the helping behavior has that empathy has a significant effect. Duru et al. has inferred that the tendency to help has a positive correlation with empathic concern and the ability to take varying perspectives. Also, increased tendency to show empathy was shown to lead to an increased tendency to help. Research up to today, has shown that empathic tendency positively influences helping behaviors. This topic has been selected because of the limitations of current research on empathic skills and helping behavior of social workers. This study aims to describe socio-demographic characteristics, empathy skills and helping behavior of the Association of Social Workers members, to become a cornerstone about social work education, and amend the lack of evidenced based findings in this subject. The sample of the study comprised of 295 volunteer Association of Social Workers members' who responded to an approved announcement. A questionnaire with three sections was used to collect data. In the first part, an "Interview Form" was administered to determine the social workers' socio-demographic characteristics. IN the second part, the "Empathy Scale for Social Workers" form, that was validated and established as reliable by the researcher after adaptation into Turkish, was used. In the third part, "Helping-Orientation Questionnaire", which was adapted to Turkish and was proven to be reliable and valid by Duru, was used. In conclusion, empathy skills of social workers were not found to have a statistically significant difference on the helping behavior (p<0,05). Empathy and helping mean scores of women were determined to be higher than men. "Compassionate contextual assessment (CCA)" sub-scale was shown to cause a significant difference in terms of the gender variable. According to these findings, female social workers showed more empathic reactions than men with respect to compassion (p<0,05). Mean scores of empathy and helping among the social workers' who had postgraduate Professional education, was found to be higher. With the increase of work experience and the age of social workers, there was decrease in helping behavior but an increase in empathy skills. This research shows that empathy and helping behavior can be improved by education and makes pertinent recommendations and suggestions to social workers, social workers' associations and academicians accordingly.