Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinin denetiminde yaşanan sorunlar (Gelir destekli ruhsat uygulaması örneği)


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2016

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: HÜSEYİN ACER

Danışman: İNAYET AYDIN

Özet:

Bu araştırmanın amacı, gelir destekli ruhsat usulü olarak da adlandırılan, özeleğitim ve rehabilitasyon merkezlerine devam etmeleri uygun görülen çocuklarıneğitim giderlerinin Milli Eğitim Bakanlığınca karşılanması hizmetinde, idareninyaptığı denetimlerin etkililiğini azaltan faktörler ve bu kurumların denetim sürecineilişkin sorunların hangi alanlarda yoğunlaştığına ilişkin olarak maarif müfettişleriningörüşlerinin belirlenmesidir. Türkiye’de özel eğitim ve özel okulların desteklenmesialanlarında önemli gelişmeler kaydedilmiş ve özellikle 2006 yılında yürürlüğe girenyasal düzenleme ile özel eğitim hizmetlerinden yararlanan engelli birey sayısındabüyük bir artış kaydedilmiştir. Dolayısıyla bu sonuç Milli Eğitim Bakanlığıncadesteklenen ve özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerince yapılan hizmetlerineğitim sistemi ve hukuki rejimde mevcut yerinin tespit edilmesi ve bu hizmetlerdeidare tarafından yapılan denetimlerin etkililiğinin yeniden değerlendirilmesigerekliliğini ortaya çıkarmıştır.Araştırmanın hedef evrenini, Türkiye’nin 81 ilinde görev yapmakta olan2.530 maarif müfettişi oluşturmaktadır. Araştırmada tabakalı örnekleme yöntemikullanılmış ve örnekleme alınacak iller, Devlet Planlama Teşkilatı tarafındanTürkiye’deki illerin nüfus, coğrafya, bölgesel kalkınma planları, temel istatistikigöstergeler ve sosyo-ekonomik gelişmişlik düzeyi gibi etkenlerin esas alınarakoluşturulan istatistiki bölge birimleri sınıflandırmasına göre seçilmiştir. Bu kapsamdaİstanbul, Edirne, İzmir, Bursa, Ankara, Mersin, Kayseri Samsun, Ordu, Erzurum,Malatya ve Şanlıurfa illerinde görev yapan 410 maarif müfettişi araştırmaya dahiledilmiştir.ivAraştırmanın verileri, araştırmacı tarafından geliştirilen veri toplama aracıylatoplanmıştır. Ölçek sorularına temel oluşturması ve başlangıç araştırması olarakmaarif müfettişlerine yöneltilen açık-uçlu sorular ve alanyazın taraması sonucu eldeedilen görüş ve öneriler, geliştirilen ölçek taslağı için ihtiyaç duyulan soruhavuzunun oluşturulmasında kullanılmıştır. Araştırmada toplanan nicel verilerinçözümlenmesinde SPSS kullanılmıştır. Bu kapsamda ön uygulamadan elde edilenverilere göre ölçek maddelerinin istatistikî açıdan gözden geçirilmesi amacıyla faktöranalizi yapılmıştır. Verilerin çözümlenmesinde frekans, yüzde, aritmetik ortalama vestandart sapma testleri kullanılmıştır. Katılımcıların öğrenim durumu ve branşkarşılaştırmasında ilişkisiz (bağımsız) örneklemler için t testi; kıdem değişkeninegöre katılımcıların görüşleri arasında anlamlı fark olup olmadığının belirlenmesi içinparametrik testlerde tek yönlü varyans analizi (ANOVA); il değişkenine göre ise sözkonusu durumun karşılaştırılması için Kruskal Wallis H-Testi kullanılmıştır.Anlamlılık testlerinde a=0,05 anlamlılık düzeyi esas alınmıştır.Araştırmanın sonuçlarına göre, maarif müfettişleri en çok engelli öğrencilerinvelilerinin mali belgelerin doğruluğuna bakmaksızın ödeme evrakını imzalamaları;genellikle öğrenci velilerinin özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinin içişleyişleriyle ilgilenmemesi; söz konusu merkezlerde derse giren personelin işlerinikaybetmemek için mali belgelerin doğruluğuna bakmaksızın ödeme evrakınıimzalamaları; anılan kurumların denetimlerinde öğretmenlerin sınıf içindekiperformanslarının gözlemlenememesi ve bu kurumlarda yapılan ders denetimlerinyetersiz olmasını sorun olarak gördükleri bulguları elde edilmiştir.Araştırmanın sonuçlarına dayalı olarak özel eğitim ve rehabilitasyonmerkezlerinin denetimlerinde yaşanan sorunlara yönelik çözüm önerilerigetirilmiştir.AbstractThe purpose of this research is to determine the opinions of educationalsupervisors regarding first, factors which reduce the effectiveness of administrativeaudits of the service of payment of education expenses by the Ministry of Educationof children who are deemed appropriate for attending to special education andrehabilitation centers, which is also called revenue-supported licensing procedureand second, which areas that the problems related to the auditing process of theseinstitutions have focused. Significant improvements have been happened in thesupport of special education and private schools in Turkey and especially withlegislation enacted in 2006, a large increase in the number of people with disabilitieswho have been benefiting from special education services has been recorded. Hencethis result has revealed the necessity of identifying the current position of serviceswhich are supported by the Ministry of Education and realised by private educationand rehabilitation centers in the education system and legal regime, and also thenecessity of the re-evaluation of the effectiveness of the inspections carried out bythe administration of these services.The target population of the study is constituted by 2,530 educationinspectors working in Turkey's 81 provinces. Stratified sampling method was used inthe study and the provinces which are included in the sample have been selected bythe State Planning organization’s statistical regional units classification which arebased on factors such as population, geography, regional development plans, basicstatistical indicators and socio-economic development level of the provinces inviTurkey. In this context, 410 education inspectors who are working in Istanbul,Edirne, Izmir, Bursa, Ankara, Mersin, Kayseri, Samsun, Ordu, Erzurum, Malatya andŞanlıurfa have been included in the study.Quantitative data for this study were collected by the data collection tooldeveloped by the researcher. Open-ended questions directed at education inspectorsand comments and suggestions obtained from literature review are used to create theneeded pool of questions for draft of the scale developed. SPSS was used in theanalysis of quantitative data collected in the study. In this context, factor analysis hasbeen used to statistically inspect scale items according to data obtained from the preapplication.To analyze the data, frequency, percentage, mean and standard deviationtests were used. Independent-samples t-test for participants education level andbranch comparison; One-way analysis of variance (ANOVA) parametric test fordetermining whether there is a significant difference between the opinions of theparticipants according to seniority variables; Kruskal-Wallis H-Test for differencebetween the opinions according to the provincial variables have been used.Significance testing was based on a = 0.05 significance level.According to the results of the survey, following situations have been mostcommonly seen as a problem by education inspectors; The parents of students withdisabilities sign payment documents, regardless of the accuracy of financialdocuments; Parents of students usually do not interest to the inner workings ofspecial education and rehabilitation centers; Failure to observe the performance ofteachers in the classroom and insufficiency of course inspections performed in theseinstitutions.Based on the results of the study, recommendations for solution to problemsin the supervision of special education and rehabilitation centers were introduced.