Leibniz ve Berkeley'de algı problemi / The problem of perception in Leibniz and Berkeley


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Kevser Erdoğan

Danışman: AHMET CÜNEYT GÜLTEKİN

Özet:

Bu tezin amacı, Leibniz ve Berkeley'nin, algı ve kalkülüs meselelerini ele alış biçimlerinde ortaya çıkan birtakım paralelliklere dikkat çekmektir. Bu amaçla, öncelikle her iki filozofun ilgili konuları ele alırken kullandığı kavramlar detaylıca incelenmiştir. Burada, sonuçta ulaşılması hedeflenen nokta göz önünde tutularak, ortak bazı kavramlar öne çıkarılmış, diğerleri ise ayırıcı başlıklar olarak onların altında sıralanmıştır. İlk iki bölümün başlıkları, sözü edilen paralelliği ve bu iki filozofun benzer olan başlangıç varsayımlarını vurgular niteliktedir. Üçüncü bölümde ise, matematik ile metafiziğin birbirlerini karşılıklı besleme üzerine kurulu olan ilişkileri konu edinilmiş olup, Leibniz ile Berkeley'nin söz konusu ilişkiye kendi felsefeleri içinde ayırdıkları yer üzerinde durulmuştur. Özellikle Leibniz'in sonsuz küçük fikri ve Berkeley'nin eleştirileri etrafında şekillenen bu bölüm, her iki bakış açısının günümüz perspektifinden konumlanışının vurgulanması ile sonlandırılmaktadır. Bu tezde ulaşılan sonuç, kullanılan ortak kavramlar ile Tanrı ve dine ilişkin ortak bazı kaygılar dolayısıyla, algı ve kalkülüse yaklaşımların benzer izlekleri takip ettiğidir. Her iki filozof da, benzer kaygılara sahip olmakla birlikte, Tanrı tasarımlarındaki farklılıktan ötürü, farklı görüşleri desteklemektedir. Yine de, kendi içlerinde değerlendirildiklerinde, ortak bir tavrı algı-kalkülüs paralelliği üzerinden sergilemektedirler. Konu edilen paralellik, Tanrı görüşleriyle de bağlantılı şekilde, süreklilik, hareket ve sonlu-sonsuz görüşleri çevresinde şekillenmektedir.