Çinko uygulamasının bazı çeltik çeşitlerinde verim ile tanede çinko, fosfor ve fitin asidi konsantrasyonuna etkisi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2004

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: HESNA ÖZCAN

Danışman: SÜLEYMAN TABAN

Özet:

Bu çalışmada, çinko uygulamalarının çeltikte tane verimi, çinko kullanım etkinliği ile birim çinkonun oluşturduğu kuru madde miktarı, tanedeki Zn ve P konsantrasyonları ile fitin asidi ve FA/Zn oranına etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Çorum-Osmancık'ta çeltik yetiştirilen alanlarda 6 çeltik genotipi kullanılarak (Osmancık 97, KA 080, KA 081, Lotto, Akçeltik, GA 7721) 3 tekerrürlü olarak yürütülen tarla denemesinde toprağa çinko 0, 0.5, 1.0 kg da-1 ZnSO4.7H2O'dan uygulanmıştır. Deneme sonunda çeltik genotiplerinden KA 081, Lotto, Akçeltik ve GA 7721 uygulanan çinkoya olumlu tepki göstermiş ve bu çeşitlerde biyolojik verim (sap+salkım) artmıştır. Diğer yandan, Osmancık 97 ve KA 080 genotipleri ise uygulanan çinkodan olumsuz etkilenmiş ve KA 080 genotipinde sap verimi, Osmancık 97 genotipinde salkım verimi ve tane verimi azalmıştır. Çinko uygulamasıyla tüm genotiplerde salkım sayısı, salkım boyu, salkımda tane sasıyı miktarları artmıştır. Bin tane ağırlığı Osmancık 97, KA 081, Akçeltik genotiplerinde azalmış, KA 080, Lotto, GA 7721 genotiplerinde artmış, hasat indeksi (Hİ) ise KA 080 hariç diğer genotiplerde azalmıştır. Tüm çeltik genotiplerinde uygulanan çinkoya bağlı olarak tane çinko kapsamları artmış, P, FA, FA/Zn oranı ve birim çinkonun oluşturduğu kuru madde miktarları ise azalmıştır. Deneme sonuçları, Çorum-Osmancık ilçesi için toprakta bulunan mevcut çinkodan en etkin biçimde yararlanabilen Osmancık 97'nin en uygun genotip olacağını göstermiştir.