Çevresel etki değerlendirmesi (ÇED) ? stratejik çevresel değerlendirme (SÇD) ilişkisi ve peyzaj planlama sürecinde stratejik çevresel değerlendirme'nin irdelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2011

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: GİZEM CENGİZ

Danışman: MEHMET EMİN BARIŞ

Özet:

Gelişmekte olan ülkelerde politik grupların ana amacı mümkün olduğu oranda hızlı bir sanayileşme ve gelişme olduğundan, çoğu zaman sanayileşme ve gelişmenin çevre ve/veya doğaya olan olumsuz etkileri önceden yeterince tartışılmamaktadır. Sürdürülebilirliği hedefleyen planlama yaklaşımının araçlarından birisi olarak Çevresel Etki Değerlendirmesi (ÇED) birçok ülkede etkin olarak kullanılmaktadır. Fakat son yıllarda, sadece proje bazında koruyucu önlemler içeren bir etki değerlendirme aracı olan ÇED’e karşı oluşan endişeler doğrultusunda sürdürülebilir kalkınmanın sağlanması için oluşturulan araçların son noktası olarak Stratejik Çevresel Değerlendirme (SÇD) kavramı ortaya çıkmıştır. Bu çalışmanın temel amacı; Türkiye’de henüz yasal bir statüye sahip olmayan SÇD kavramının, ekolojik tabanlı bir meslek sahibi olan Peyzaj Mimarları tarafından erken aşamada kavranıp sahiplenilmesinden, bu meslek disiplininin SÇD çalışmalarında yer almasının gerekliliğinden ve peyzaj planlama sürecinde SÇD yaklaşımının konumu ve öneminden bahsetmektir. Sonuç olarak bu tezde, çevresel değerlendirmede iki araç olarak ortaya çıkan ÇED ve SÇD kavramları tanımlanarak, bu kavramların tarihsel gelişimleri ortaya konulmuş ve bu süreçler arasındaki ilişkiler incelenmiştir. Ayrıca çalışmada, Türkiye ve dünyada yapılan SÇD uygulamalarından da bahsedilerek, peyzaj planlama sürecinde SÇD yaklaşımı üzerinde durulmuş, SÇD yaklaşımının çevre yönetimine getirdiği yenilikler belirtilmiştir.Abstract Usually, negative effects of industrialization and development on environment and/or nature cannot be discussed adequately in advance since the main goal of the political groups is industrialization and development which can be as fast as possible. One of the planning advance instruments that targets sustainability EIA is used in many countries effectively. But in recent years in direction of concerns against the EIA which is an impact assessment instrument that involves defensive preventions only on the basis of projects, Strategic Environmental Assessment (SEA) exists as the last point of the instruments which are formed to provide sustainable development. The main goal of this study is, to mentioning about the appropriation of the SEA concept which isn’t have got legal status in Turkey yet in early terms from the landscape architectures who have ecological based job. In addition to mention about the requirement of taking a role of this profession discipline in SEA workings and the situation and importance of SEA advance in landscape planning process. In conclusion in this thesis, EIA and SEA are described as the instruments of environmental assessments. Interprocess relations are reviewed by presenting historical developments of these concepts. Also in this study the practices of SEA in Turkey and in the world were mentioned and emphasized on SEA advance of landscape planning process. And the innovations of SEA advance on environmental management were emphasized.