Kuru koşullar için ıslah edilmiş bazı ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) çeşitlerinin karakterizasyonu


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2010

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: BEKİR AKTAŞ

Danışman: SAİME İKİNCİKARAKAYA

Özet:

Bu araştırma; 2007-2008 ve 2008-2009 yetiştirme dönemlerinde Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Araştırma ve Uygulama Çiftliği’nde yürütülmüştür. Köse 220/39, Bezostaja 1, Kıraç 66, Gerek 79, Gün-91, Kırgız 95, İkizce 96, Aytın 98, Harmankaya-99, Karahan-99, Altay 2000, Demir 2000, Bayraktar 2000, Sönmez 2001, Tosunbey, Seval ve Müfitbey ekmeklik buğday çeşitleri ile tesadüf blokları deneme deseninde 4 tekerrürlü olarak yürütülen çalışmada; çeşitlerin morfolojik ve fizyolojik özelliklerinin karakterizasyonunun yapılması amaçlanmıştır.Araştırmada; başaklanma gün sayısı, bitki boyu, bayrak yaprak ayası eni, bayrak yaprak ayası boyu, bayrak yaprağı alanı, bayrak yaprağı kını uzunluğu, çıplak üst boğum arası uzunluğu, bayrak yaprağın klorofil içeriği, metrekarede fertil başak sayısı, başak uzunluğu, başakta başakçık, fertil ve steril başakçık sayısı, kılçık uzunluğu, alt dış kavuz gaga uzunluğu, başak sıklığı, başakta tane sayısı, başakta tane verimi, birim alan tane verimi, birim alan hasat indeksi, bin tane ağırlığı, hektolitre ağırlığı, protein oranı, sedimentasyon (Zeleny), glutenin bant deseni, gliadin bant deseni ile ekmeklik buğday çeşit özellik belgesinde yer alan karakterler incelenmiştir. İki yıl süreyle yürütülen çalışmada, incelenen tüm karakterler yönünden yıllar arası farklılık önemli bulunmuş ve yıllar ayrı ayrı değerlendirilmiştir.Araştırma sonuçlarına göre, birim alan tane veriminde birinci yıl Gerek 79 çeşidi 192.2 kg/da ile ilk sırada yer alırken, ikinci yıl Bayraktar 2000 çeşidi 420.2 kg/da ortalama değeri ile ilk sırada yer almıştır. Her iki yılda da en yüksek protein oranı Köse 220/39 çeşidinden elde edilmiştir. Yapılan korelasyon analizinde; birim alan tane verimi ile bitki boyu, bayrak yaprağı alanı, metrekarede başak sayısı, başakta fertil başakçık sayısı, başakta tane sayısı, başakta tane verimi, hasat indeksi ve bin tane ağırlığı arasında olumlu ve önemli ilişki belirlenmiştir. On yedi ekmeklik buğday çeşidinin glutenin ve gliadin bant desenleri belirlenerek, biyokimyasal olarak çeşitler karakterize edilmiştir.