Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Şenel Birceyudum Eman Gökseven
Eş Danışman: SEVİNÇ KIRAN
Danışman: Şeküre Ellialtıoğlu
Özet:Sanayileşme düzeyindeki artış, tarımsal faaliyetlerde kullanılan çeşitli kimyasallar ve maden ocakları kaynaklı ağır metal kirliliği, çevreyi ve tarım arazilerini önemli ölçüde tehdit etmektedir. Hiper toplayıcı bitkilerin, toprakta bulunan kirleticileri toprak altı ve toprak üstü organlarında biriktirerek, toprağı arındırarak iyileştirmesine fitoremediasyon adı verilmektedir. Bu çalışma kapsamında süs lahanasının bor toksisitesine karşı göstermiş olduğu tepkilerin fizyolojik ve biyokimyasal olarak incelenmesi, hiper toplayıcı bitki kapsamında süs lahanasının Bor (B) temizliğinde kullanılabilirliğinin ortaya konması ve ayrıca B alımını artırıcı humik asit ve şelat uygulamalarının etkinliğinin araştırılması amaçlanmıştır. Çalışmanın ilk aşamasında 4 farklı Bor dozu (0, 10 mg/kg, 25 mg/kg ve 50 mg/kg B) ile 2 farklı toprak tipi (Gölbaşı*Alkali ve Çarşamba*Asidik) kullanılmıştır. Bitkilerde toksik belirtiler 50 mg/kg B dozunda ortaya çıkmıştır. Alkali toprakta bitki bünyesine bor alımı, asidik yapılı toprağa göre daha az, bitki gelişimi ise daha olumlu bulunmuştur. İkinci aşamada 50 mg/kg B dozu ile birlikte humik asit ve şelat ilavesinin alkali toprakta yetişen bitkilerdeki etkisi incelenmiştir. Humik asit ve şelat ilavesinin süs lahanasında gövde yaş/kuru ağırlığı ile kök yaş/kuru ağırlıklarında olumlu katkı sağlamadığı tespit edilmiştir. Bor uygulamaları, bitkide MDA miktarında ve antioksidan enzim aktivitelerinde (SOD ve CAT) kontrole göre artışa neden olmuştur. Çalışmanın her iki aşamasında da artan bor dozları ile birlikte stoma iletkenliği, klorofil ve nispi nem içerikleri azalmıştır. Süs lahanasını bitkisinin, bor elementinin fitoremediasyon yöntemi ile topraktan arındırılmasında ilk kez kullanıldığı bu çalışmada; Cruciferae familyası üyesi olan bu bitkinin hiper toplayıcı bitki olarak önemli bir potansiyel taşıdığı anlaşılmıştır. The increase of industrialization, variety of chemicals used in agriculture are threaten significantly environment and agricultural land. Phytoremediaton is defined as treatment of pollutants in soil by hyperaccumulator plants. Physiological and biochemical reactions of ornamental cabbages against boron toxicity were determined for using of ornamental cabbages in boron (B) removal in the soil and investigating the effectiveness of humic acid and chelate applications to increase B uptake. First, it was used 4 different boron doses (0, 10 mg/kg, 25 mg/kg and 50 mg/kg B) and 2 different soil type (Gölbaşı*Alkaline and Çarşamba*Acidic). Toxic symptoms were appeared at 50 mg/kg B. In alkaline soil, boron uptake was less than acidic soil and plant growth was more positive. Secondly, the effect of addition of humic acid and chelate with 50 mg/kg B dose was investigated growing plants on alkaline soil. It was determined that the addition of humic acid and chelate have not positive effect to the stem wet/dry weight and root wet/dry weights of ornamental cabbage. As compared to control, boron applications brought about increasing the amount of MDA and antioxidative enzymes activities (SOD and CAT) in plants. In both phases of study, stomatal conductivity, chlorophyll and relative water contents decreased with increasing boron doses. In this study, ornamental cabbages were used for the first time to remove the boron element from the soil by phytoremediation method. It is understood that this plant, which is a member of Cruciferae family, has significant potential as hyperaccumulator plant.