Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2015
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MERVE BAĞCI
Danışman: ABDULLAH GÜNDOĞDU
Özet:Türkistan coğrafyası ya da bugün literatürde kullanılan hali ile orta asya, fiziki özellikleri ile tarih boyunca fetih ve istilaların öznesi konumundaydı. Köklü bir siyasi geçmişe sahip olan çin, tarihi gelişimi esnasında bölgenin hakimiyetini sağlama yarışında ön planda iken, rus çarlığı’nın da ortaya çıkması ile türkistan coğrafyası hanlıklar, rus çarlığı ve çin imparatorluğu’nun yaşam alanı haline gelmiştir. Günümüzde orta asya coğrafyasının kapladığı alan bakımından en büyük ikinci devleti olan kazakistan konumu itibari ile rusya federasyonu ve çin halk cumhuriyeti ile sınırdaştır. Yönetim biçimleri değişse de üç ülkenin birbiri ile olan sınır ilişkileri 16. Yüzyıla kadar uzanır. Kazak hanlığı’nın kurulması ile çinliler ile sınır ilişkileri kurdukları görülür. Rus çarlığı’nın bölgeyi işgali ve hanlıkları sona erdirmesini sovyet rusya’nın kuruluşu izlemiş ve sınır değişikliklerinin temel dinamiklerini sovyet rusya belirlemiştir.1991‟de sscb‟nin dağılması sonucu ortaya çıkan bağımsız cumhuriyetlerden biri de kazakistan cumhuriyeti olmuş ve çin halk cumhuriyeti’nin en uzun sınır komşusu haline gelmiştir. Batısında hazar denizi, doğusunda çin halk cumhuriyeti’nin sincan eyaleti bulunan kazakistan iç ve dış politikalarında denge unsurunu izleyerek dünya konjoktörünü takip etmektedir. Çin halk cumhuriyeti barış içinde yaşamanın beş ilkesi bağlamında komşuları ile ilişkilerini sürdürmektedir. Batıya açılan kapısı olan sincan eyaletinde ortaya çıkan ayrılıkçı hareketlerin komşusu kazakistan’da desteklendiği şüphesi çin halk cumhuriyeti’ni önlemler almaya zorlamıştır. Bu önlemlerden biri önce şangay beşlisi daha sonra şangay işbirliği örgütü‟nü kurmaktır. Öncelikle sınır sorunlarının çözümüne yönelik kurulmuş olsa da iki ülke arasında işbirliğini artırmış bölge güvenliğinin sağlanmasında yer edinmiştir.AbstractThe geographical region of turkistan or, by its name used in the literature today, central asia was in a position of being the subject of the conquests and invasions throughout history. After china with its long-standing political past remained at the forefront in the race for holding a dominance during the historical improvement of the region, the czardom of russia emerged and the region became a living space of some khanates, the czardom of russia and the empire of china. Today kazakhstan, the second biggest state in central asia with regard to its square measure is bordering with the russian federation and the people‟s republic of china as of its location. Though their regimes changed, the border relations of the three countries with each other have had a background reaching to the 16th century. After the khanate of kazakh was founded they had a border relation with china. And after the czardom of russia invaded the region and terminated the khanates soviet russia was founded, then it was soviet russia that determined the main dynamics of the border changes.As a result of the ussr‟s decomposition the republic of kazakhstan was founded as one of the independent republics and became the longest border neighbour of the people‟s republic of china. Kazakhstan, with the caspian sea on the west, xingjian province of the people‟s republic of china on the east, follows the world conjuncture by pursuing the equilibrant in its domestic and foreign policies. The people‟s republic of china maintains relationships with its neighbour countries in the context of the five principles of living in peace. A doubt that kazakhstan might have supported the separatist movements emerged in the xingjiang province, that‟s to say, in its door opening toward the western world, has forced the people‟s republic of china to make provisions against its neighbours. One of those provisions was founding firstly shanghai quintet, then shanghai cooperation organization. Though the latter was founded as aimed at solving the problems about the borders, it has increased the cooperation between the two countries and benefited for rendering security for the region.