Kırgız toplumunda aile ve ailenin değişen yaşam döngüsü


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: AZİZA ERGESHKYZY

Danışman: İHSAN ÇAPCIOĞLU

Özet:

Tezde günümüz Kırgız ailesinin gelişim süreci, yapısı ve değerleri ele alınmaktadır. Eskiden göçebe hayat tarzına sahip olan Kırgızların aile yapısı pederiliğe dayanmakta olup, çevresindeki diğer toplumlara nazaran çekirdek aile tipine erken geçmiştir. Aileyi daha ziyade soyun devamı olarak görmüşler ve çok sayıda çocuk sahibi olmayı önemsemişlerdir. Geleneklere çok önem veren Kırgız toplumunda doğumdan ölene kadar uygulanan tüm örf-adetler aileden öğrenilerek, nesilden nesile aktarılmaktadır. Kırgızistan'da bağımsızlık döneminden sonra aile kurumu diğer kurumlar gibi siyasal, sosyal, ekonomik değişimlerden çok etkilenmiş ve aile yapısında bir takım farklılıklar ortaya çıkmıştır. Bu farklılıkların ortaya çıkmasının sebeplerine ve ailevî değerlerin bozulduğuna ilişkin eleştiriler artmıştır. Bu eleştirileri incelemek için konuyla ilgili çeşitli kaynakların yanında ülke genelinde anketler yapılmıştır. Bu anketlerin sonuçlarına göre, Kırgız aile yapısında gelenekler terk edilmektedir. Aile hayatına ilişkin yargılarda farklılıklar ortaya çıkmaktadır. Hatta bu durum normal olarak kabul edilmektedir. İnsanlar sosyo-ekonomik sıkıntılar dolayısıyla çocuklarını yakınlarına emanet edip yurtdışına çalışmaya gitmek zorunda kalmaktadır. Aile eğitimini yeterli derecede almadan, anne-babanın ilgisini görmeden büyüyen çocuklar, sonraki yıllarda evlendiklerinde kendi ailelerine de aile değerlerini öğretememektedir. Son yıllarda dini radikalizmin neticesinde bazı ailelerde açık, bazılarında gizli şekilde birden fazla evlilik türü yaygınlaşmaktadır. Kadınların hakkı göz ardı edilmekte, bu tür nikaha dayanan evlilik sonucunda dünyaya gelen çocukların resmi kaydı bulunmamaktadır. Adıgeçen evlilik, çiftlerin boşanmasıyla son bulduğu zaman, kadının ve çocukların haklarını devlet koruyamamaktadır. Aile ile birlikte yaşanan sorunların içerisinde daha çok aile dramlarının yaşanmaması için çözüm yolları araştırılmalıdır. Çünkü aile içi dayanışma, ailede verilen eğitim, çoğu zaman alternatifsiz bir önem taşımakta ve karşılaşılan birçok sorunun çözümlenmesini kolaylaştırmaktadır. The dissertation discusses the development process, structure and values of the modern Kyrgyz family. The family structure of the Kyrgyz people, which led a nomadic lifestyle, is based on paternity and early switched to the type of nuclear family in comparison with other societies. The Kyrgyz saw the family as a continuation of offspring, and therefore tried to have too many children. In Kyrgyz society, which attaches great importance to traditions, all the customs and traditions applied from birth to death are extracted from the family and passed down from generation to generation. After a period of independence in Kyrgyzstan, the family institution was affected by political, social and economic changes, as well as other institutions, and there were some differences in the structure of the family. There is growing criticism of the reasons for these differences and the deterioration of family values. To explore this criticism, surveys were conducted across the country along with various sources on the subject. In recent years, as a result of religious radicalism, the type of marriage as polygamy has become more common in some open families and secretly in some families. The right of women is ignored; official data on children born as a result of such a marriage are not available. When the same marriage ends in divorce, the state cannot protect the rights of women and children. Solutions must be sought to avoid more family dramas among family problems. Because family solidarity, family education is often an alternative, and this makes it easier to solve many problems.