Develi-Yeşilhisar Havzası (Kayseri) kuzey bölümü yeraltısuları arsenik kirliliğinin hidrojeokimyasal incelenmesi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ÇİĞDEM YÜCEL

Danışman: MEHMET ÇELİK

Özet:

Develi Kapalı Havzası kuzey kesimindeki yeraltısularında tespit edilen arseniğin kökeninin belirlenmesi bu tez çalışmasının ana amacıdır. Çalışma alanı İç Anadolu Bölgesi'nde, Kızılırmak Havzası'nda Kayseri iline bağlı Develi ve Yeşilhisar ilçelerine ait alanda yer almaktadır. Çalışma alanında Miyosen-Kuvaterner aralığında jeolojik birimler yer almaktadır. Miyosen yaşlı birimler bazalt, tüf, ignimbirit ve aglomera olup, çalışma sahasının temelini oluşturmaktadır. Pliyosen'de Erciyes volkanizmasına ait değişen kalınlıkta hızlı soğuma ürünleri olan andezit ve bazaltlar temeldeki kayaçları örtmektedir. Yamaç kesimlerinde volkanik ve piroklastik kayaç parçalarından oluşan yamaç molozları yer almaktadır. Tez sahasının düzlük alanlarında Kuvaterner yaşlı alüvyon yer almaktadır. Çalışma alanı batısında Miyosen yaşlı karasal çakıl-kum-çamurtaşı birimler volkanik birimler ve alüvyon ile yanal geçişli olarak yer almaktadır. Çalışma sahasındaki yeraltısularındaki arseniğin kökenini belirlemek amacıyla; 15 adet su, 10 adet kayaç ve 13 adet topraktan numuneler alınmıştır. Arazide ve laboratuvarda yapılan ölçümlerin, analizlerin sonuçları değerlendirilmiştir. Yeraltısuyu numunelerinde arseğin türü +5 değerlikli olup, toksik değildir. Su numunelerindeki arseniğin türleri HAsO4-2, H2AsO4-, HAsO2'tir. Yapılan su, kayaç ve toprak analizleri yeraltısularındaki yüksek arsenik değerinin jeojenik olduğunu göstermiştir. Determination of the origin of the arsenic found in the groundwaters of the northern part of the Develi Closed Basin is the main aim of this thesis work. The study area is located in the Central Anatolian Region and in the Kızılırmak Basin, the area belonging to the provinces of Develi and Yeşilhisar in the province of Kayseri. Geological units are located in Miocene-Quaternary area in the study area. The Miocene aged units are basalt, tuff, ignimbrite and aglomera and form the basis of the study area. In the Pliocene, the rapid cooling products of Erciyes volcanism vary in thickness and andesites and basalts cover the rocks. The slope cuts include slope rubble composed of volcanic and pyroclastic rock fragments. Quaternary alluvium is present in the flat areas of the thesis field. To the west of the study area, Miocene aged terrestrial pebble-sand-mudstone units are located with volcanic units and alluvial lateral passegas. In order to determine the origin of the arsenic in the groundwaters of the study area; 15 pieces of water, 10 pieces of rock and 13 pieces of soil samples were taken. The results of the measurements made in the field and in the laboratory were evaluated. In groundwater samples, arsenic is +5-valent and not toxic. The species of arsenic in the water samples are HAsO4-2, H2AsO4-, HAsO2. Water, rock and soil analyzes showed that the high arsenic value in groundwater is geogenic.