Tanrı'yı ispatta klasik ve çağdaş teistik delillerin karşılaştırılması


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2014

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: HÜSEYİN ŞAHİN

Danışman: ŞABAN ALİ DÜZGÜN

Özet:

Düşünce tarihi boyunca en çok tartışılan konulardan birisi Tanrı’nın varlığı ve O’nun varlığının delillendirilmesidir. Bu konu sürekli olarak felsefe ve ilahiyatın en temel problemlerinden birini oluşturmuştur. Geçmişten günümüze filozoflar ve teologlar Tanrı’nın varlığını delillendirmek için farklı yöntemler izlemişler ve bu yöntemlere bağlı olarak da değişik isimlerle pek çok delil ortaya koymuşlardır. Biz de bu çalışmamızda geçmişten günümüze kadar Tanrı’nın varlığı lehinde geliştirilen bu teistik delilleri ele alarak inceledik. Bu çalışma üç bölümden oluşmaktadır. ‘Tanrı’yı Delillendirmenin İmkânı’adlı birinci bölümde ilk olarak delil kavramı ele alınmıştır. Ayrıca Tanrı inancının rasyonelliği ve delilcilik tartışmaları üzerinde durularak, bu bağlamda ortaya çıkan farklı anlayışlar incelenmiştir. İkinci bölümde Tanrı’nın varlığını delillendirmek için Batı felsefesinde ve İslam düşüncesinde ortaya konan klasik teistik deliller ve bunlara yönelik eleştiriler ele alınmıştır. Üçüncü bölümde ise modern bilimsel gelişmeler sonucunda ortaya konulan ve pek çok düşünür tarafından Tanrı’nın varlığını ispat için kullanılan çeşitli çağdaş teistik deliller ele alınmıştır. ‘Tasarım Delili’, ‘İnsancı İlke’ ve ‘Hassas/İnce Ayar Delili’ gibi değişik isimlerle ifade edilen bu delillerin en önemli özelliği modern bilimsel verileri esas almalarıdır. AbstractThroughout the history of thought, one of the most discussed topics is the existence of God and proving the existence of Him. This topic has continuously formed one of the most basic problems of philosophy and theology. From past to present, philosophers and theologians have followed different methods to prove the existence of God and also have revealed many evidences with different names depending on such methods. In this our study, we have examined by addressing these theistic evidences developed in favor of the existence of God from past to present. This study has three parts. Firstly the concept of evidence was discussed in the first chapter named "Possibility of Proving the God". Also, Evidentialism and Rationality of faith in God discussions were emphasized and different insights were analyzed in this context. Classic theistic proofs that are set forth in the Western philosophy and Islamic idea in order to attest the existence of God and criticisms of them were discussed in Second chapter. Various modern theistic proofs that are used to prove the existence of God by numerous philosopher and that are set forth as a result of modern scientific developments were discussed in third chapter. Most significant characteristic of these proofs that are called with various names such as “Design Argument”, “Anthropic Principle” and” Fine Tuning” is that they are based on the modern scientific data.