Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Gülseren Ala
Danışman: GÜRBÜZ DENİZ
Özet:İslam Felsefesi'nde adalet kavramı, mirasçısı olduğu Yunan Felsefesi'ndeki anlamları ile benzerlik göstermektedir. Yunan Felsefesi'nden aldıkları kavramları İslâm kültür ve medeniyeti ile tekrar yorumlayan İslâm filozofları, aldıkları felsefi mirası çok daha ileriye götürmüşlerdir. Doğduğu topraklarda hayatını devam ettiremeyen felsefe, bir anlamda İslâm medeniyeti ile tekrar dirilmiştir. Felsefeye kendi izlerini bırakan İslâm filozoflarının eserleri yüz yıllarca Avrupa ülkelerinde ders kitabı olarak okutulmuştur. İslâm Felsefesi bir anlamda batı felsefesinin gelişimine katkıda bulunmuştur. Felsefi mirasın bu şekilde farklı zamanlarda farklı kültürlerde yaşamını devam ettirmesi, felsefede kullanılan kavramların da ortak olması sonucunu doğurmuştur. Adalet kavramı da bu kavramlardan bir tanesidir. Sosyal bilimlerin bir çok dalının da konusu olan adalet kavramı, genel anlamı ile uyum, denge ve ahenktir. Ahlâk felsefesinde üç temel erdemin bir araya gelmesi ile ortaya çıkan en temel erdemdir. Siyaset felsefesinde toplumu bir arada tutan genel bir ilkedir, hak ve hukuka uygunluktur. Platon adalet kavramını, evrendeki birlik ve bütünlük olarak kullanmıştır. Bunun yanında, insanı mutluluğa ulaştıracak olan temel bir erdem olarak da kullanmıştır. Adil olmak isteyen insan, evrendeki bu bütünlüğü önce kendi ruhunda sonra da yaşadığı toplumda gerçekleştirmelidir. Farâbî, âlemde var olan ontolojik adaletin, Tanrı'nın özünden kaynaklandığına inanmaktadır. Âlemde var olan bu ilâhi adalet, Tanrı'dan sudûr eden her varlıkta doğal olarak bulunmaktadır. Farâbî'ye göre varlığın her aşamasında , Tanrı'nın verdiği ilâhi bir nizam vardır ve her varlık hak ettiği varlık mertebesini Tanrı'dan almaktadır. İnsanın görevi, varlıktaki doğal ilâhi adaleti örnek almak, bu adaleti önce ruhunda, sonra da yaşadığı toplumda gerçekleştirmektir. Her iki filozof da, adalet kavramına yükledikleri anlamlarla uyumlu devlet tasavvuru geliştirmişlerdir. Devlet tasavvurlarının temelinde Tanrı'nın düzeni ve mükemmelliği bulunmaktadır. Anahtar Sözcükler: Adalet, erdem, akıl, mutluluk, itidal, ölçülü olma, yasa, sudûr, devlet, inayet, âlem, ruh, Faal Akıl