Ankara çevresinde yetişen Salix L. (söğüt) türleri üzerinde farmasötik botanik yönünden araştırmalar


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2003

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: OKAN ARIHAN

Danışman: AYŞEGÜL KÖROĞLU

Özet:

Ankara Çevresinde Yetişen Söğüt (Salix) Türleri üzerinde Farmasötik Botanik Yönünden Araştırmalar Bu çalışmada Ankara İl sınırları içerisinde- yer alan bölge dahilinde yetişen Salix (Söğüt) türleri üzerinde Farmasötik Botanik yönünden araştırmalar yapılmıştır. İçerdikleri salisin nedeniyle eczacılık açısından değerli olduğu kadar ekonomik ve ekolojik açılardan da önemli olan Salix türleri ile ilgili bilgilerin derlenmesi bu çalışmanın temel amacını teşkil etmiş ve elde edilen verilerle Floraya katkıda bulunulmaya çalışılmıştır. Araştırma bölgesinde olabildiğince fazla ve değişik yerden örnek toplanmaya çalışılmıştır. İl sınırları içerisinde mevcut 9 taksa ile ilgili teşhis ve sınıflandırma çalışmalarının tamamlanmasından sonra gövde ve yaprak anatomileri incelenmiştir. Salix türlerinin geçmişte özellikle romatizmal hastalıklarda genel ağrı kesici olarak kullanılması nedeniyle her türün dişi ve erkek bireylerinde, yaprak ve gövde için ayrı ayrı salisin miktar tayinleri yapılmıştır. Ankara Bölgesinde yetişen söğüt türlerini kapsayan bu çalışma sonucunda 2 söğüt türü Ankara ili için yeni kayıt olarak eklenmiş, 1 taksonun ise bir kaydının durumu değiştirilmiş ve kaydın geçerli olmadığı tespit edilmiştir. Bunlara ek olarak çalışma materyalinin tanımlamaları, fotoğraf, çizimleri ve kimyasal veriler yardımı ile taksonomik açıdan zor bir grup olan söğütlerin sınıflandırılmasına katkıda bulunulmaya çalışılmıştır. Bu çalışmaların sonucunda Ankara'da yetişen Salix türlerinin tayin anahtarı elde edilen yeni verilerle geliştirilmiştir. HPLC çalışmasının sonucunda drog olarak kullanılan dal kabukları ve yapraklarında salisin içeriği çoğunlukla Subgenus Salix'te dişilerde, Subgenus Vetrix'te ise erkeklerde daha yüksek olarak bulunmuştur. Tüm türlerde en yüksek salisin içeriği %2.78 ile S. S. babylonica dişi kabukta gözlenirken en düşük salisin içeriği %0.06 ile S. caprea dişi kabukta gözlenmiştir. Subgenus Vetrix'in Salisin içeriğinin ortalama olarak Subgenus Salix'e göre daha fazla olduğu tespit edilmiştir.AbstractPharmaceutical Botany Research On The Willow (Salix) Species Growing In Ankara Province In this study pharmaceutical botanical investigations on willow (Salix) species growing in Ankara province is conducted. Salix species are important in pharmacy due to their salicin content. In addition to that they are economically and ecologically important. This study aims to contribute to Flora in aspects of morphology, anatomy (leaf and bark) and chemistry (salicin content). As much as high number of materials were tried to be collected from different sites. Following the identification of the material, studies on bark and leaf anatomy were conducted. Chemical investigation on salicosydes which are the principal reason of use of willow bark in therapeutics, are investigated and the quantity of salicin in leaf and bark of male and female specimens of each species were calculated. As a result of HPLC study salicin content of the stem barks are found higher in females in the Subgenus Salix whereas it is found higher in males in the Subgenus Vetrix. Among all the researched species S. babylonica female bark has the highest salicin amount as %2.78and the lowest in S. caprea female bark as %0.06. Salicin content of Subgenus Vetrix is found higher than the Subgenus Salix. As a result of this study 2 species of willows are added as new records to Ankara province and status of 1 record has changed and it was concluded that the previous record is not valid. In addition to this, following the descriptions, photographs and drawings of the research material it was tried to clarify and support the classification of willows which are a taxonomically difficult group. As a result of this study identification key for the Salix species growing in Ankara province has been improved.