Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2015
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ENGİN ÜNAY
Danışman: İBRAHİM ÇİFTCİ
Özet:Bu tez çalışmasında, süt sığırlarında döl verimi üzerine beslemenin etkilerini incelemek amacıyla fizyolojik olarak döl verimi üzerinde etkileri bulunduğu düşünülen üç farklı dönemde hayvanların gereksinimleri, gereksinimlerinin karşılanma oranları ve bazı kan parametreleri ile bazı döl verimi parametreleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi amaçlanmıştır.Çalışmada, 133 baş Siyah Alaca süt sığırından kuru dönem (gebeliğin son 40-20 günleri), laktasyonun pik dönemi (40-50. günler) ve tohumlama döneminde (hayvanların doğumdan sonra ilk tohumlamalarını müteakip eden 25-30. günler arası) NRC (2001) referans değerleri yardımıyla hayvanların gereksinimleri ve gereksinimlerinin karşılanma oranları hesaplanmış, bazı kan parametreleri (kan üre azotu (BUN), glikoz, insülin, NEFA, beta hidroksibütirik asit (BHB) ve insülin direnci (RQUICKI)) ile bazı döl verimi parametreleri (servis periyodu (SP), buzağılama aralığı (BA) ve tohumlama sayısı (THS)) arasındaki ilişkiler elde edilen parametreler doğrultusunda uygun istatistik metotlarla yorumlanmaya çalışılmıştır.Yapılan kan analizleri sonucunda dönemlere göre ortalamalar BUN için sırasıyla 10.29±0.453, 26.15±0.642, 28.10±0.701 mg/dL; glikoz için sırasıyla 70.24±0.986, 53.71±0.937, 60.72±0.718 mg/dL; insülin değeri için sırasıyla 4.77±0.053, 5.04±0.152, 4.72±0.175 μIU/mL; NEFA değeri için sırasıyla 0.382±0.0129, 0.445±0.0145, 0.334±0.0099 mmol/L; BHB değeri için sırasıyla 0.388±0.0238, 0.446±0.0286, 0.332±0.0200 mmol/L olarak tespit edilmiştir. Kan değerleri yönünden dönemler arasındaki fark BUN, Glikoz, NEFA ve BHB yönünden istatistiki olarak önemli (P<0.01) bulunmuştur.Kanonik korelasyon analizi sonuçlarına göre tohumlama dönemindeki üreme parametreleri ile besin madde karşılanma oranları (P<0.05) ve kan parametreleri (P<0.01) arasındaki ilişki önemli bulunmuştur. Ayrıca kan parametreleri ile besin madde karşılanma oranları arasındaki kanonik korelasyon kuru dönem (P<0.001), pik dönemi (P<0.05) ve tohumlama döneminde (P<0.05) anlamlı bulunmuştur.İlk tohumlama sonuçlarına göre hayvanların gebe kalma ve gebe kalmama durumu ile kan parametreleri arasındaki ilişkiler lojistik regresyonla incelenmiştir. Lojistik regresyon analizi sonucuna göre BHB değerinin negatif yönlü ve önemli (P<0.05) etkisinin olduğu tespit edilmiştir.İlk tohumlamada gebe kalan hayvanların (25.25 mg/dL) BUN değerinin gebe kalmayanlara (27.89 mg/dL) oranla önemli derecede (P<0.05) düşük oluğu, BHB değeri yönünden de gebe kalan hayvanların (0.272 mmol/L) gebe kalmayanlara (0.357 mmol/L) oranla önemli (P<0.05) düşük olduğu tespit edilmiştir.AbstractIn this study, it was aimed to investigate relationships between some reproductive parameters and nutrient intake or some blood metabolites in three different periods which are supposed to have physiological effects on reproduction in dairy cows.In the experiment, data of 133 Holstein dairy cows were used. Nutrient requirements of dairy cows were calculated according to NRC (2001) reference values for dry season (the last 40th – 20th days of gestation), peak days of lactation (40th-50th days) and insemination periods (25th-30th days after first insemination). Relationships between some reproductive parameters (service period, calving interval, service number) and some blood parameters (blood urea nitrogen (BUN), glucose, insulin, NEFA, beta-hydroxybutyric acid (BHB) and insulin sensitivity (RQUICKI)) and nutrient satisfaction ratios (energy, protein and minerals) were tried to be defined by using proper statistical methods.Mean values of blood analyses for three periods were found respectively 10.29±0.453, 26.15±0.642, 28.10±0.701 mg/dL for BUN; 70.24±0.986, 53.71±0.937, 60.72±0.718 mg/dL for blood glucose; 4.77±0.053, 5.04±0.152, 4.72±0.175 μIU/mL for insulin; 0.382±0.0129, 0.445±0.0145, 0.334±0.0099 mmol/L for NEFA; 0.388±0.0238, 0.446±0.0286, 0.332±0.0200 mmol/L for BHB. Periods had significant effects (P<0.01) on BUN, glucose, NEFA and BHB.According to canonical correlation analysis, relationships between reproductive parameters and blood parameters of insemination period (P<0.01) or nutrient satisfaction ratios (P<0.05) were significant. Additionaly, canonical correlations between blood metabolites and nutrient satisfaction ratios were also significant for dry (P<0.001), peak lactation (P<0.05) and insemination periods (P<0.05).Considering first service results, relationship between being pregnant or not and blood parameters were analyzed by logistic regression, and BHB was found to have significant negative effect (P<0.05) on conception.BUN levels of cows conceived by first service (25.25 mg/dL) were significantly (P<0.05) lower than that of not conceived cows (27.89 mg/dL). That was the case for BHB as well. BHB levels of cows conceived by first service (0.272 mmol/L) were significantly (P<0.05) lower than the others’ (0.357 mmol/L).