İnsan plazmasında risperidon ve aktif metaboliti 9-hidroksirisperidonun miktar tayini ve yöntem validasyonu


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2008

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: GÖKÇE DEMİRAY

Danışman: TUNCAGÜL ALTUNTAŞ

Özet:

Bu çalışmada atipik nöroleptik ilaçlar arasında önemli bir yere sahip olanrisperidonun ve aktif metaboliti 9-hidroksirisperidonun (paliperidon) insanplazmasından kantitatif tayini için basit ve duyarlı HPLC-MS miktar tayinyönteminin geliştirilmesi ve yöntemin valide edilmesi amaçlanmıştır.İnsan plazmasından sıvı-sıvı ekstraksiyon yöntemiyle risperidon ve aktifmetaboliti 9-hidroksirisperidon ekstre edilmiştir ve kantitatif miktar tayinleri içinHPLC-MS sistemi pozitif iyon ve SIM modunda gerçekleştirilmiştir. Yöntemde içstandart olarak ketiapin kullanılmıştır. Yöntemde sıcaklığı 30 ºC’ ye ayarlanmışSunfire C18 (3.5 μm, 2.1 mm×50 mm) analitik kolon kullanılmıştır. Amonyum asetat(0.01M, pH 4.0): asetonitril (60: 40 h/h) karışımından oluşan hareketli faz 0.15ml/dakika akış hızı ile sistemden geçirilmiştir. Toplam analiz süresi 10 dakikadır.Kütle spektrometresinde analiz için kullanılan m/z değerleri sırasıyla risperidon, 9-hidroksirisperidon ve iç standart olarak kullanılan ketiapin için, 411, 427 ve 384.2olarak belirlenmişitir.Ölçüm alt limitleri sırasıyla risperidon ve 9-hidroksirisperidon için 0.1 ng/mlve 0.25 ng/ml olarak tesbit edilmiştir. Miktar tayini yöntemi FDA ve ICH kurallarınagöre valide edilmiştir ve özgünlük, seçicilik, doğruluk, kesinlik, doğrusallık, gerikazanım ve stabilite gibi validasyon parametrelerinin sonuçları istatistiksel olarakdeğerlendirilmiştir.Geliştirilen yöntemin rutin olarak risperidon ve aktif metaboliti 9-hidroksirisperidonun farmakodinamik, farmakokinetik, biyoyararlanım vebiyoeşdeğerlik çalışmalarında kullanılabilecek hassas, tekrarlanabilir ve kolayuygulanabilir olduğu belirlenmiştir.AbstractIn this study, it is aimed to develop and validate a simple and sensitive HPLC-MSmethod for the quantitative determination of risperidone which has significantimportance among atypical neuroleptics and its active metabolite 9-hydroxyrisperidone (paliperidone) in human plasma.Risperidone and its major metabolite 9-hydroxyrisperidone were extractedfrom human plasma using a simple liquid-liquid extraction. Quantitive determinationof risperidone and 9-hydroxyrisperidone were performed using HPLC-MS system inpositive ion and SIM (selected ion monitoring) mode. Quetiapine was used asinternal standard. The analitical column set at 30 ºC, was Sunfire C18 (3.5 μm, 2.1mm×50 mm). The mobile phase consisted of ammonium acetate (0.01M, pH 4.0):acetonitrile (60: 40 v/v) and was delivered at a flow rate of 0.15 ml/minute. Total runtime was 10 minutes. Risperidone, 9-hydroxyrisperidone and the internal standartquetiapine were identified at m/z 411, 427, and 384.2, respectively.The detection limits of determination for risperidone and 9-hydroxyrisperidone were 0.1 ng/ml and 0.25 ng/ml, respectively. The method wasvalidated according to the FDA and ICH validation procedures and the results ofspecificity, selectivity, accuracy, precision, linearity, recovery and stability wereevaluated statistically.The developed method is simple, reproducible and sensitive enough to beused on a routine basis to investigate pharmacokinetic, pharmacodynamic,bioavailability and bioequivalence studies of risperidone and its major metabolite 9-hydroxyrisperidone.