Kutbuddîn eş-Şîrâzî ve Tefsiri

---

Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2011

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: RESUL ERTUĞRUL

Danışman: İDRİS ŞENGÜL

Özet:

ÖZET Ertuğrul, Resul, Kutbuddîn eş-Şîrâzî ve Tefsiri, Doktora Tezi, Danışman: Prof. Dr. İdris ŞENGÜL, 345 s. Bu tezin amacı, İlhanlılar devrinde karmaşık bir siyasi-kültürel ortamda ya-şamış olan, bir dönem Anadolu‟da Sivas kadılığı yapan ve çok yönlü âlim olan Kutbuddîn Şîrâzi (ö. 710/1311)‟nin “Fethu‟l-Mennân fi Tefsiri‟l-Kur‟ân” adlı 40 cilt-lik yazma tefsirini tanıtmak ve tefsirinde izlediği metodu ortaya koymaktır. Tezimiz giriş ve üç bölümden oluşmaktır. Giriş kısmında konunun önemini, amacını, metodunu ve kapsamını ele aldık. Birinci bölümde yazarın yaşadığı dönemin siyasi, sosyal, ilmî ve kültürel duru-mu ile hayatını, hocalarını, talebelerini, ilmî kişiliğini ve çeşitli ilim dallarında telif ettiği eserlerini ele aldık. İkinci bölümde genel olarak Şîrâzî‟nin tefsirini tanıttık. İlk önce yazarın Kur‟an ve tefsir anlayışını ortaya koymaya çalıştık. Ardından tefsirinin nüshalarını, yazılış gayesini, özelliklerini ve kaynaklarını ele aldık. Üçüncü bölümde Şîrâzî‟nin tefsirdeki metodunu, rivayet ve dirayet tefsiri açı-sından inceledik ve Şîrâzî‟nin ayetleri nasıl tefsir ettiğini tefsirinden aldığımız örnek-lerle göstermeye çalıştık. Neticede Kutbuddîn Şîrâzî‟nin rivayet ağırlıklı olan bu tefsirini değişik kaynak-lardan derleyerek halkın amel etmesi için yazdığı, tefsirle ilgili farklı görüşleri nakletme-nin ve görüşler arasında tercihte bulunmanın dışında fazlaca bir tasarrufunun olmadığı ve eserinde tefsir dışı konulara genişçe yer verdiği görülmüştür. Tefsirinin 29 cildi gü-nümüzde mevcut olup, diğer ciltleri kayıptır. ABSTRACT Ertuğrul, Resul, Qutb al-Dîn es-Shirazi and his Commentary, Ph.D Thesis, Advisor: Prof. İdris Şengül, 345 pp. The aim of this thesis is to introduce Qutb al-Dîn es-Shirazi (d. 710/1311)‟s forty-volumed manuscript commentary called “Fath al-Mannân fi Tafsîr al-Qur‟ân” and put forward his interpretation method. He lived in a complex political and cultural environment in Ilkhanate period, he worked as a judge in an Anatolian city called Sivas for a while and he was a prominent and well-informed scholar. Our thesis has an introduction and three parts. In introduction, we examined the importance, aim, scope and method of the subject. In the first part, we examined es-Shirazi‟s life, masters, pupils, scientific personality and works he wrote on miscellaneous subjects in addition to the political, social, scientific and cultural environment of his era. In the second part, we tried to introduce various aspects of the commentator‟s work explaining his understanding of Qur‟an and interpretation. In the third part, we examined es-Shirazi‟s interpretation method in terms of his narrative and rational interpretation and, putting forward some examples from his book, we showed his interpretation way of Qur‟anic verses. As a result, it is seen that es-Shirazi compiled this book, which is mainly narrative, from various sources to make people act with it, he did nothing more than conveying some different oppinions and making choice between theme and he gave place some irrelevant subjects to commentary. 29 volumes of the work are available but the rest is lost.