İbni-Haldun düşüncesinde devlet kavramı


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: WALEED JAAFAR IBRAHIM BLBAS

Danışman: MEHMET YETİŞ

Özet:

Bu çalışmada büyük İslam düşünürü İbn-i Haldun'un görüşleri detaylı bir şekilde incelenerek bu görüler ışığında devlet kavramı, devletin unsurları, fonksiyonları ve ömrü konuları değerlendirilmiştir. İbn-i Haldun özellikle sosyoloji ve tarih felsefesi konularında ön plana çıkan bir düşünür olmakla birlikte, sosyal bilimlerin hemen her alanında bilgi sahibi olan ve aynı zamanda bu konularda çalışmalar da yapmış bir ilim insanıdır. Sosyoloji konusunda ortaya koyduğu düşünceler onun bu bilimin kurucusu olarak değerlendirilmesine sebep olacak büyüklüktedir ve bu sebeple en çok bu yönüyle tanınmaktadır. İbn-i Haldun'un en çok bilinen teorisi "asabiyet" tir. Asabiyet bireyleri bir araya getiren onları sıkı bağlarla bağlayan bir görüş ve amaç birliğidir. Asabiyet bir toplumda ne kadar kuvvetliyse o toplumun devletleşmesi o derece mümkün olur. Böylece asabiyeti kuvvetli toplumlar diğer toplumları da egemenlikleri altına alarak devleti kurmayı başarırlar. Ancak zamanla bu asabiyet kaybolur ve devlette yıkılış sürecine girer. Bu nedenle İbn-i Haldun devleti bir canlı gibi değerlendirir ve devletlerinde doğup, yaşayıp ve öldüklerini söyler. Ortaya koyduğu orijinal fikirlerle günümüze kadar uzanan bir etki bırakmayı başaran İbn-i Haldun yalnızca İslam dünyasında değil Batı'da da kabul görmüş ve takdir edilmiş bir bilim adamıdır. Onun Batının takdirini kazanmış olması özellikle 19.yüzyılın ardından Arap dünyasının İbn-i Haldun'a gösterdiği ilginin artmasına neden olmuştur. Bununla birlikte İbn-i Haldun'un Batı'nın ünlü düşünürleriyle karşılaştırılması onun büyüklüğünü çok daha net bir şekilde ortaya koyması bakımından büyük faydalar sağlamıştır. In this study, the political thoughts of great Islamic philosopher Ibn Khaldun will be examined thoroughly. In the light of his thoughts ; elements of the state , functions of the state , and the life span of states ( rise and fall of states ) will be evaluated. Ibn Khaldun is an historian and sociologist however he's also credited with other social sciences as economics, taxonomy and political science. Due to his thoughts on sociology, he's often considered as the "founder of sociology ". That is what he is famous for. Ibn Khaldun's most famous theory is "asabiyyah". Asabiyyah is the bond of cohesion among humans in a group forming community. According to Ibn Khaldun , high levels of asabiyyah makes it easier to establish a state. When the level of asabiyyah is high, nomadic society turns into states and states turn into empires. Asabiyyah tends to decrease over time, consequently states or empires fall. Therefore Ibn Khaldun considers states as a living thing for they born , live and die. Ibn Khaldun is widely known and appreciated in the West as well as in the Islamic World thanks to his original thoughts. After the 19th century, European scholars appreciated his works more and more and thus Arabian World started to show more interest to Ibn Khaldun. Besides, the comparison that has been made between Ibn Khaldun and Western thinkers clearly showed his greatness.