Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2015
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: BİLGEN KIRAL
Danışman: İNAYET AYDIN
Özet:Bu çalışma, İzmir ili merkez ilçelerinde (Balçova, Bayraklı, Bornova, Buca,Çiğli, Gaziemir, Güzelbahçe, Karabağlar, Karşıyaka, Konak, Narlıdere) bulunan Teknik ve Endüstri Meslek Liseleri ile Anadolu Liselerinde görevli okul yöneticilerinin öğretmenleri güçlendirmesi ve bu güçlendirmenin öğretmenlerin kayıtsızlıkları ile olan ilişkisini ortaya çıkarmak amacı ile yapılmıştır. Araştırmanın hedef evrenini; 2014-2015 eğitim-öğretim yılında İzmir ili merkez ilçelerinde bulunan 20 Teknik ve Endüstri Meslek Lisesi ile 66 Anadolu Lisesi olmak üzere toplam 86 lisede görev yapan; 408 okul yöneticisi ve 4736 öğretmen oluşturmaktadır. Araştırmada hedef evrenin tamamına ulaşma zorlukları nedeni ile araştırma “tabakalı örnekleme” yöntemi ile örnekleme alınan 226 okul yöneticisi ve 371 öğretmen ile yürütülmüştür. Yapılan çalışmada kullanılan “Öğretmenlerin Davranışsal Açıdan Güçlendirilmesi Ölçeği ve Öğretmen Kayıtsızlık Ölçeği”araştırmacı tarafından geliştirilmiş olup; araştırmadan elde edilmiş olan veriler SPSS programı ile analiz edilmiştir. Araştırma sonucunda; okul yöneticileri en yüksek güçlendirmeyi; takım çalışması boyutunda; öğretmenlerse yönetsel destek ve takım çalışması boyutunda yaptıklarını ifade etmişlerdir. Hem okul yöneticilerinin, hem de öğretmenlerin güçlendirmenin tüm boyutlarında ki görüşlerinin; cinsiyet değişkenine göre anlamlı bir farklılık göstermediği tespit edilmiştir.Anadolu Lisesinde bulunun okul yöneticilerin karara katılma ve takım çalışması boyutlarına ilişkin görüşlerinin;Endüstri Meslek Lisesindeki yöneticilerin görüşlerinden daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.Öğretmenlerin güçlendirmeye ilişkin görüşleri okul türü değişkenine göre anlamlı bir farklılık göstermemektedir. Kıdem ve aynı okulda çalışılan süre değişkenlerinin yönetici ve öğretmen görüşleri arasında anlamlı bir fark yarattığı tespit edilmiştir. Branşın yönetici görüşleri arasında anlamlı bir fark oluşturduğu ancak öğretmenlerin görüşlerinde herhangi bir farklılık yaratmadığı görülmüştür. Hem okul yöneticilerinin, hem de öğretmenlerin görüşlerine göre öğretmenlerin kayıtsızlığının boyutları arasında ilk sırada eleştiri ve alay boyutu olduğu görülmüştür. Güvensizlik ve eleştiri ve alay boyutlarında; kadın yöneticilerin,erkek yöneticilere göre güvensizliğe ilişkin görüşleri daha yüksek çıkarken;öğretmen görüşlerine göre cinsiyet değişkeni öğretmenlerin kayıtsızlığına ilişkin görüşleri arasında bir fark bulunmamaktadır. Kayıtsızlığın tüm boyutlarında, Meslek Lisesi yöneticilerinin görüşleri, Anadolu Lisesi yöneticilerinin görüşlerinden anlamlı şekilde daha yüksek çıkmıştır.Buna göre Meslek Lisesi yöneticileri, Anadolu Lisesi yöneticilerine göre öğretmenlerin kayıtsız olduğu görüşündedir. Anadolu Lisesi öğretmenlerinin eleştiri ve alay boyutuna ilişkin kayıtsızlıklarının, Meslek Lisesi öğretmenlerinin kayıtsızlığa ilişkin görüşlerinden daha yüksek olduğu söylenebilir. Kıdem ve aynı okulda çalışılan süre değişkenleri öğretmenlerin kayıtsızlıkla ilgili görüşlerinde anlamlı bir farklılık bulunmaktadır. Branşı meslek dersleri olan okul yöneticilerinin kayıtsızlığın boyutlarınailişkin görüşlerinin, diğer branştan olan okul yöneticilerinin görüşlerinden anlamlı şekilde daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Öğretmenlerde ise branşı sosyal ve kültürel dersler olan öğretmenlerin görüşlerinin branşı meslek dersleri olan öğretmenlerin görüşlerinden göre daha yüksek olduğu görülmüştür. Lise yöneticilerinin, eleştiri ve alay boyutu ile güvensizlik boyutuna ilişkin görüşleri arasında pozitif yönlü yüksek düzeyde anlamlı bir ilişki olduğu; ilgisizlik ve umursamazlık boyutu ile iletişim boyutu arasında ise düşük düzeyde negatif yönlü bir ilişki olduğu tespit edilmiştir. Öğretmenlerin görüşlerine göre ise takım çalışması ile karara katılma boyutlarında yüksek düzeyde pozitif yönlü bir ilişki olduğu,ilgisizlik ve umursamazlık boyutu ile yönetsel destek boyutu arasında ise düşük düzeyde negatif yönlü bir ilişki olduğu tespit edilmiştir.AbstractThis research has been done in order to put forth the relationship between teacher empowerment of school administrators and cynicism behaviors of the teachers at Technical and Industrial Vocational High Schools and Anatolian High Schools in central districts (Balçova, Bayraklı, Bornova, Buca, Çiğli, Gaziemir,Güzelbahçe, Karabağlar, Karşıyaka, Konak,Narlıdere)of İzmir. The target population of the study is composed of 408 school administrators and 4736 teachers working at 20 Technical and Industrial Vocational High Schools and 66 Anatolian High Schools, totally 86 high schools in central districts of İzmir in 2014-2015 academic year. As it is difficult to reach the whole target population, the research is conducted by the study group of 226 school administrators and 371 teachers selected by stratified sampling method. “Behavioral Teacher Empowerment Scale and Teacher Cynicism Scale” used in the study are developed by the researcher and the data gathered from the study is analyzed by SPSS program. At the end of the research, while the school administrators stated that they made the highest empowerment in the teamwork dimension, the teachers expressed that they made the highest empowerment in administrative support and teamwork dimension. It was determined that there was no significiant difference according to the sex variable at all dimensions in both the school administrators and the teachers.Sex was not a variable that related empowerment. It was defined that the views of Anatolian High School administrators on participation in decision making and teamwork dimensions were higher than those of Technical and Industrial Vocational High School administrators. The views of teachers on empowerment showed no significiant difference according to school type variable. It was identified thatseniority and duration of working at the same school variables were the ones related the views of administrators and teachers. It was also defined that field was a variable that related the views of the administrators, while it did not relate the views of the teachers. It was observed that according to the views of both the administrators and the teachers, among the views about the teachers’ cynicism, there was the criticism and mockery dimension in the first place. In lack of confidence and criticism and mockery dimensions; while the views of women administrators on lack of confidence were higher when compared with men administrators, according to the views of the teachers, sex variable did not affect the views of teachers related to cynicism. In all dimensions of cynicism, the views of Technical and Industrial Vocational High School administrators were significiantly higher than those of Anatolian High School administrators. Technical and Industrial Vocational High School administrators, when compared with Anatolian High School administrators, considered that the teachers were more cynic. It could be stated that Anatolian High School teachers’ cynicism related with criticism and mockery dimensions were higher than that of Technical and Industrial Vocational High School teachers. It was identified that seniority and duration working at the same school dimensions were the ones that related the views of the teachers related with cynicism. It was defined that the views of school administrators whose fields were vocational subjects were significiantly higher than those who were at other subjects.It was seen that the views of the teachers whose fields were social and cultural subjects were higher than those whose fields were vocational subjects. It was identified that while there was a positively high significiant relationship in the views of high school administrators related with criticism and mockery dimension and lack of confidence dimension, there was a negatively low relationship between lack of interest and ignorance dimension and communication dimension. According to the views of the teachers, there was a positively high significiant relationship between teamwork and participation in decision making dimensions, while there was a negatively low relationship between lack of interest and ignorance dimension and administrative support dimension.