Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2016
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: BURCU TOPTAŞ
Danışman: İNAYET AYDIN
Özet:Bu araştırmada, Ankara ili kamu ilkokullarında görev yapan öğretmenlerin işlerini anlamlı bulma düzeylerinin, işlerini anlamlı bulmaların etkileyen etmenlerin ve işlerini daha anlamlı bulmaları için önerilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Tarama modelindeki bu araştırma, nicel ve nitel yöntemlerin birlikte kullanıldığı "karma araştırma" yöntemlerinden "açıklayıcı desen" ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın nicel boyutundaki hedef evrenini 2015-2016 eğitim öğretim yılında, Ankara ilinin dokuz ilçesinde (Altındağ, Çankaya, Mamak, Yenimahalle, Etimesgut, Sincan, Gölbaşı, Keçiören, Pursaklar) yer alan kamu ilkokulunda görev yapan 13553 ilkokul öğretmeni oluşturmaktadır. Örneklem seçiminde "tabakalı örnekleme" tekniğinden yararlanılmıştır. Bu kapsamda 381 ilkokul öğretmeni araştırmaya dâhil edilmiştir. Araştırmanın nicel verileri araştırmacı tarafından geliştirilen "Öğretmenlere Göre İşin Anlamlılığı Ölçeği" ile toplanmıştır. Araştırmada nicel verilerinin analizinde SPSS Paket Programı kullanılmıştır. Veri analizinde yüzde, frekans, aritmetik ortalama ve standart sapma gibi betimsel istatistik teknikleri kullanılmıştır. Katılımcıların cinsiyet değişkenine göre görüşlerinin karşılaştırılmasında t-testi; kıdem, yaş, eğitim durumu değişkenlerine göre görüşlerinin karşılaştırılmasında Kruskal Wallis H testi ile Mann Whitney U testi, mezun olun fakülte değişkenine göre karşılaştırılmasında ise Mann Whitney U testi kullanılmıştır. Anlamlılık testlerinde α=.05 anlamlılık düzeyi esas alınmıştır. Araştırmanın nitel boyutunda Ankara'nın dokuz ilçesinde yer alan kamu ilkokullarında görev yapan 15 öğretmen ile görüşme yapılmıştır. Araştırmanın nitel verileri ise NVivo 11 paket programı kullanılarak "içerik analizi tekniğiyle" analiz edilmiş ve raporlaştırılmıştır. Araştırmada ulaşılan sonuçlara göre, öğretmenlerin işlerini anlamlı bulma düzeylerinin yüksek olduğu görülmüştür. Cinsiyet değişkeni öğretmenlerin işlerini anlamlı bulma düzeyleri açısından anlamlı bir farklılık oluşturmazken, hizmet ideali ve sosyal ilişkiler açısından anlamlı bir fark oluşturmaktadır. Bu farka ilişkin olarak ortalama değerler incelendiğinde, kadınların ortalamasının görece erkeklere göre yüksek olduğu görülmektedir. Öğretmenlerin işin anlamlılığı ile ilgili görüşleri, kıdem değişkeni açısından anlamlı olarak farklılaşmaktadır. Bu farka ilişkin ortalama değerlerine göre 1-5 yıl mesleki kıdeme sahip öğretmenlerin ortalaması, 16-20 yıl arasındaki öğretmenlerin ortalamasına göre anlamlı düzeyde yüksektir. Bunun yanı sıra Tanınma boyutu açısından 1-5 yıl kıdeme sahip olan öğretmenlerin ortalaması; 6-10, 11-15, 16-20 ile 21 ve üzeri yıl kıdeme sahip öğretmenlere göre anlamlı düzeyde yüksektir. Öğretmenlerin işin anlamlılığı ile ilgili görüşleri yaş değişkeni açısından anlamlı olarak farklılaşmamaktadır. Buna karşın işle bütünleşme açısından 22-30 yaş arasındaki öğretmenlerin ortalaması; 41-45 ile 46 yaş ve üzerindeki öğretmenlerin ortalamalarına göre anlamlı düzeyde yüksektir. Mesleki gelişim açısından 22-30 yaş arasındaki öğretmenlerin ortalaması; 31-35, 36-40, 41-45 ile 46 ve üzerindeki öğretmenlerin ortalamalarına göre anlamlı düzeyde yüksektir. Öğretmenlerin işin anlamlılığı ile ilgili görüşleri mezun olunan fakülte açısından anlamlı olarak farklılık göstermezken, işle bütünleşme açısından anlamlı fark göstermektedir. Buna göre eğitim fakültesi mezunu öğretmenlerin ortalaması, diğer fakültelerden mezun olan öğretmenlere göre anlamlı düzeyde yüksektir. Öğretmenlerin işin anlamlılığı ile ilgili görüşleri eğitim durumu ve medeni durum değişkenlerine göre anlamlı olarak farklılaşmamaktadır. Öğretmenlere göre işin anlamlılığını etkileyen olumlu etmenler mesleğin yapısından ve okul ikliminden kaynaklanmaktadır. Öğretmenlere göre işin anlamlılığını olumsuz etkileyen etmenler ise beş tema altında toplanmaktadır. Buna göre öğretmenler işin yapısından, veliden, öğrenciden, yönetimden ve sistemden kaynaklanan nedenlerden dolayı işlerinden elde ettikleri anlamın azaldığını belirtmektedirler. Öğretmenler işlerinden elde ettikleri anlamın artmasında en büyük sorumluluğun üst yönetimin olduğunu belirtmektedirler.AbstractIn this study, it is aimed to determine the meaningful work level of teachers working in public schools of Ankara finding their work meaningful, the factors that affects them to find their work meaningful and suggestions of them to find their work meaningful. The study, which is a survey model, was designed with an "explanatory mixed research" design including quantitative and qualitative methods. In the quantitative phase of the study, the target population consisted of 13,353 primary school teachers who work in nine central districts of Ankara (Altındağ, Çankaya, Mamak, Yenimahalle, Etimesgut, Sincan, Gölbaşı, Keçiören, Pursaklar) in the 2015-2016 educational year. A stratified sampling technique was used to determine the sample. In this context, 381 primary school teachers were included in the study. The quantitative data of the study was gathered with "The Scale of Meaningful Work of Teachers" developed by the researcher. In the study, a SPSS programme was used to analyze the quantitative data. Data analysis was made by means of descriptive statistical techniques such as percentage, frequency, arithmetical mean and standard deviation. A T-test was used to determine whether teachers' opinions differ according to the gender. Kruskal Wallis H and Mann Whitney U were used according to the teaching seniority, age and education status variables for the comparison of opinions. A Mann Whitney U test was used to determine whether teachers' opinions differ according to the faculty graduated. As a cut of significance level, .05 was used. In the qualitative phase of the study, 15 public primary school teachers in districts of Ankara were interviewed. The qualitative data was analyzed with the content analysis method by NVivo 11 program. According to the findings in this study, the level of teachers finding their work meaningful was high. While the gender variable did not make any significance difference in terms of teachers finding their work meaningful, it made a substantive difference in terms of Service Ideal and social relations. When average values were analyzed relating to this difference, it was observed that the average values of the women was higher than the men. The views of teachers about meaningfulness of their work changed significantly in terms of their seniority variable. According to average values about this change, the average values of teachers who have 1-5 years of seniority is significantly higher than the teachers who have 16-20 years of seniority. In addition to this, the average values of the teachers who have 1-5 years of seniority in terms of recognition is substantially higher than the teachers who have 6-10, 11-15, 16-20 and over 20 years of seniority. The views of teachers about the meaningfulness of their work changed significantly in terms of age variable. On the other hand, in terms of work engagement, the average values of the teachers between the age 22 and 30 is significantly higher than the teachers between the age 41 and 45 and over 46. In terms of professional development, the average values of the teachers between the age 22 and 30 is significantly higher than the teachers between the age 31 and 35, 36 and 40, 41 and 45, and over 46. While the views of the teachers about the meaningfulness of their work did not change in terms of the faculty they graduated, a substantial difference is observed in terms of work engagement. According to this, average of the teachers graduated from faculty of education is significantly higher than those graduated from other faculties. The views of these teachers about the meaningfulness of work changed significantly according to their education and marital status variables. According to teachers, positive factors affecting the meaningfulness of the work are originated from the structure of the work and school environment. In their opinions, as to the positive factors affecting the meaningfulness of the work are gathered under five categories. According to this, teachers indicated that the meaningfulness of their work diminishes because of the reasons derived from the structure of the job, the parents, students, administration and the system. Teachers indicated that the the biggest responsibility to increase the meaningfulness of their work belongs to the administration.