5-6 yaşlarındaki çocukların günlük yaşamlarındaki doğal davranışlarının incelenmesi: Spesimek kaydı yöntemi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2019

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ASLI ÖZER

Danışman: SELAHİDDİN ÖĞÜLMÜŞ

Özet:

Bu araştırmanın amacı 5-6 yaşlarındaki çocuklarının günlük doğal davranışlarını spesimen kaydı yöntemiyle inceleyerek; davranışların yapısal ve içeriksel olarak benzerlik ve farklılıklarını ortaya koymaktır. Nitel bir çalışma olan bu araştırma için İstanbul il sınırlarında aileleriyle birlikte yaşayan 52-66 ay yaş aralığındaki çocuklar arasından tabakalı amaçlı örnekleme yöntemiyle iki araştırma grubu oluşturulmuştur. Birinci araştırma grubu için okul öncesi eğitim kurumuna devam eden iki kız iki erkek çocuktan, ikinci araştırma grubu okul öncesi eğitimi hiç almamış iki kız bir erkek çocuktan oluşmuştur Her bir çocuğun hafta sonu aileleriyle birlikteyken doğal ortamlarındaki günlük davranışları iki saat süreyle kaydedilmiş, daha sonra bu veriler bir tür içerik analizi olan spesimen kaydı yöntemiyle analiz edilmiştir. Bu araştırmada elde edilen nitel verilerin nicel verilere dönüştürülmesi sayı, yüzde ve aritmetik ortalamalar yoluyla sağlanmıştır. Araştırmaya katılan çocukların sergiledikleri davranışlar birbirinden farklı olduğu gibi bu davranışlar arasında yapısal ve psikolojik açıdan da farklılıklar saptanmıştır. Yapısal açıdan bulgulara göre episod sayısı, türü, anlamı, başlama şekli ve bitişi açısından her iki grupta farklı sonuçlara ulaşılmıştır. Davranışların sosyalliği ve ilişkit karmaşıklığı açısından analizine göre gruplar arasında farklılıklar olduğu görülmüştür. Spesimen kaydı yöntemine özgü sınıflama maddeleri kullanılarak davranışın psikolojik açıdan analiz edilmesiyle gruplar arasında eylem modelleri (başvurma, başatlık, uysallık, direnme, bakım, kaçınma, saldırganlık) açısından farklılıklar olduğu saptanmıştır. Çalışmanın bulguları ilgili alan yazın sonuçları ışığında tartışılmıştır. Benzer konularda yapılacak çalışmalarda; bu yaş grubu çocukların davranışlarının tam gün incelenerek analiz edilmesi, aile bireylerinin çocuk yetiştirmeye yönelik inanç, tutum ve davranışlarının incelenmesi ve çocukların yaşadıkları çevrenin fiziksel ve niteliksel açıdan incelenmesi farklı sonuçlar ortaya koymuştur. The purpose of this research is to bring into open similarities and differences: structural and contextual of daily natural behaviors of 5-6 years old children by analyzing with specimen records. In this qualitative research, stratified sampling method was used and two research group were formed from a group of children live in İstanbul city and in the range of 52-66 months of age. First research group consisted of 4 children (2 girls and 2 boys) has been studying in a preschool. Second research group consisted of 3 children (1 boy and 2 girl) has never been any preschool in their life. Data was collected through two hours observation and video recording of each child's behavior in their natural surroundings (in their home and with their family) then analyzed by the method of Specimen Records. In this research the transformation of qualitative datas to quantitative datas is done by numbers, percentages and arithmetic means. As a result, each children attended to research act in a different way. In addition to that, some kind of structural and psychological differences are detected in their behaviors. According to structural outcomes, two groups showed unlike results in the means of the number, type, issue, initiation and termination of episode. Different results has found by analyzing ''Sociality of Episode'' and ''Associate complexity'' between groups. According to Specimen Records classification of ''Action Modes'' (appeal, dominance, submission, resistance, nurturance, avoidance, aggression) eventuated differently between two groups. For further researches in similar studies, analyzing the behaviors of this group of age children for whole day can be given as an advise at first. Examining the attitude, beliefs and behaviors of family members, based on the idea of raising a child, could improve and expand on the results. Moreover, taking the physical and qualitative properties of the environment where the children live into account could benefit the research and result with different outcomes.