Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2019
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: MOLDİR SAPARBEK
Danışman: GÖKHAN ERDEM
Özet:Günümüzde aşırılık yanlılarının, siyasal iktidarın ele geçirilmesi de dâhil olmak üzere, terör yöntemlerine geçişleri ile Orta Asya'da İslami aşırılık ideolojisinin hızla yayılma gösterdiği görülmektedir. Bu süreçler bölge devletleri ile beraber komşu ülkeler için de ciddi bir tehlike oluşturmaktadır. Bu tez, Orta Asya nüfusunun radikalleşmesinin temel nedenlerini inceleme amacı taşımaktadır. Bölgede İslamcılığın yayılma ve gelişme süreçleri iç faktörler açısından analiz edilmiştir. Araştırma sırasında, Orta Asya bölgesinde, Arap fethinden başlayarak günümüze kadar devam eden süreçte İslam'ın, nasıl ve ne şekilde geliştiğine bakılmıştır. Aynı zamanda, Orta Asya cumhuriyetlerindeki radikal grupların ortaya çıkış ve gelişim aşamaları incelenmiştir. Ayrıca, bölgede en aktif örgütlerden olan ve laik hükümetin ve toplumun devrilmesi ve bir İslam devletinin kurulması gibi ortak bir hedefe sahip olan Hizb-ut Tahrir ve Özbekistan İslami Hareketi'nin faaliyetleri araştırılmıştır. Buna ek olarak, Orta Asya'daki 5 devletin dini ve siyasi partilerinin süreçteki rolleri ve ideolojileri ele alınmıştır.Araştırma, Orta Asya toplumlarında İslam'ın farklı bir şekilde gelişmesi onun yeni bir formunun oluşturulmasına yol açtığını ve Sovyetler Birliği'nin din karşıtı politikasının gizli yeraltı örgütlerinin ortaya çıkmasına neden olduğunu ve bölgedeki aşırılığa otoriter rejim, ekonomik yoksunluklar ve insan hakları ihlali gibi faktörler de yol açtığını gösteremektedir. Nowadays we are monitoring the process of rapid dissemination of the ideology of Islamic extremism in Central Asia with the transition of extremists to terrorism methods, including the conquest of political power. These processes pose a serious threat to the neighboring countries as well as the regional states. This thesis aims to examine the main reasons for the radicalization of the Central Asian population. The spread and development processes of Islamism in the region were analyzed in terms of internal factors. During the research, it is analyzed how Islam has been developed in the Central Asian region, starting from the Arab conquest to the present. At the same time, the emergence and development of radical groups in the Central Asian republics were examined. Moreover, the activities of Hizb ut-Tahrir and the Islamic Movement of Uzbekistan, which are one of the most active organizations in the region and which have a common goal such as the overthrow of the secular government and society and the establishment of an Islamic state, have been investigated. In addition, the roles and ideologies of the religious and political parties of the 5 states in Central Asia were discussed. This thesis research would show the emergence of a new form of Islam in Central Asian societies as well as the emergence of secret underground organizations as a result of the Soviet Union's anti-religious policy and the factors such as authoritarian regime, economic deprivation and human rights violations which led to the radicalization of the Central Asian society.