Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2008
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: NETİCEYİ TAYYİBE EKEN
Danışman: SEDA GÜLSÜM GÖKMEN
Özet:Çocukların söz öncesi ve sözlü iletisimlerinde kullandıkları iletisimsel amaçlar, niyetler ya da islevler uzun zamandır arastırılmaktadır. Yeni doğan bebekler bile belirgin iletisimsel eylemler kullanmaktadırlar. Bebeklik döneminde kullanılan iletisimsel amaçlı bazı mimikler, sesler ya da seslemler (agulama ya da cıvıldama gibi) daha sonra tek sözcük ya da çok sözcüklü sözcelere dönüsmektedir. Bu çalısmanın amacı, 4;0, 5;0 ve 6;0 yas aralığındaki çocukların sözel iletisimsel amaçlarının ifade edilis biçimini ve kullanım sıklığını saptamaktır. Dletisimsel amaçlı kullanımların belirlenmesi için farklı arastırmacılar tarafından farklı pek çok ölçüt belirlenmistir. Bu çalısmada Dore (1978)’de belirlenen sınıflama ölçüt alınmıstır. Bu sınıflamaya göre çocukların sözcelerinde; rica (requests), tanımlama/betimleme (descriptions), ifade (statements), cevap (responses), araçları düzenleme (organization devices), doğrulama (acknowledgments) ve uygulayıcı (performatives) amaçları bulunmaktadır. Bu çalısma kapsamında elde edilen sınıflamada ise bu amaçlara ek olarak yansıma (echoing), açımlama (elucidates) ve aktarım (reported) ulamları da yer almaktadır. Çalısmanın ilk bölümünde iletisimsel amaçlı dil kullanımına iliskin bilgiler verilmis ve çocukların edindiği iletisimsel amaçlara yönelik ortaya atılmıs sınıflamalardan söz edilmistir. Çalısmanın ikinci bölümü niteliksel ve niceliksel olarak verilerin çözümlenmesi asamasını içermektedir. Niceliksel gözlemler iletisimsel amaçların her bir yas grubundaki kullanımına iliskin istatistiksel verileri; niteliksel gözlemler ise dilsel ve 147 dil dısı iletisimsel amaçlara iliskin açıklamaları ve çocukların sözcelerinden elde edilen örnekleri kapsamaktadır. Sonuç olarak bu çalısmada her yas aralığındaki çocukların farklı gereksinimler ve farklı dilsel becerilerinden ötürü, iletisimsel amaçları kullanım biçiminin de farklılastığı kanıtlanmıstır.