Türkçede birleşik sözcükler: İsimler


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2017

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: YASEMİN ÇÜRÜK

Danışman: PAŞA YAVUZARSLAN

Özet:

Birleştirme yöntemi, sözcük türetmede en çok kullanılan yöntemlerden biriolmasına rağmen birleşik sözcükler Türkçede ayrıntılı olarak incelenmemiştir.Yapılan tartışmalar çoğunlukla birleşik sözcüklerin yazımı ile ilgilidir. Ancak asıltartışılması gereken konu, birleşik sözcüklerin tanımı, tespiti ve sınıflandırılmasıdır.Bu nedenle bu çalışmada birleşik sözcükler pek çok yönden değerlendirilmiştir.Özellikle tanım, sınıflandırma, ölçütler ve birleşik sözcüklerin anlamsal özellikleriüzerinde durulmuştur. Birleşik sözcüğün daha önce yapılmış tanımlardeğerlendirildikten sonra kapsamlı bir tanımı yapılmaya çalışılmıştır. Daha sonrabirleşik sözcüklerin öbeklerden farkını ortaya koymak için belirlenmiş ölçütler elealınmış, bu ölçütlerin güçlü ve zayıf yönleri ortaya konmuştur. Böylelikle hangiölçütlerin daha ayırt edici olduğu belirlenmiştir. Birleşik sözcüklerin sınıflandırılmasıkonusunda ise gerek yabancı kaynaklar gerekse Türkçe kaynaklar incelenmiş ve bazıtasnifler birleştirilerek Türkçedeki birleşik sözcükler için yeni bir tasnif ortayakonmuştur. Birleşik sözcüklerin anlamsal açıdan incelendiği bölümde ise bileşenlerinanlam özellikleri değerlendirilmiştir; çünkü bazı birleşikler anlamsal açıdandeğişimlere uğrarken bazıları bileşenlerinin anlamı toplamına eşittir.AbsractCompounding is most commonly used method for word-formation. Although it isone of the most used methods, compound words have not been examined in detail inTurkish. The discussions about compound words are mostly concerned with thewriting of compound words. However, the main issue to be discussed is thedefinition, identification and classification of compound words. For this reason, inthis study compound words have been evaluated in depth. Especially, definition,classification, criteria and semantic features of compound words are emphasized.After the previous definitions of the compound word have been evaluated, compoundwords comprehensively have been defined. Then, the criteria that are set to reveal thedifference of the compound words from the phrases are discussed and the strengthsand weaknesses of these criteria are revealed. Thus it is determined which criteria aremore discriminating. Regarding the classification of compound words, both foreignsources and Turkish sources have been examined and some classifications have beencombined and a new classification has been revealed for Turkish compound words.In the chapter which compound words are semantically analyzed, the semanticfeatures of the components are evaluated. Because some compounds are changedsemantically while others are equal to the sum of the meanings of their components.