Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2018
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: ÇAĞLA GÜVENÇ BİÇER
Danışman: MELEHAT AVCI BİRSİN
Özet:Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü biyoteknoloji laboratuvarında gerçekleştirilen bu araştırmada; Türkiye'de yaygın olarak üretilen beş makarnalık buğday çeşidi (Çeşit-1252, Eminbey, Kızıltan-91, Kunduru-1149 ve Sarıçanak) kullanılmıştır. Makarnalık buğdayın olgun embriyoları, güçlü bir etilen inhibitörü olan gümüş nitratın beş farklı dozunda (3, 6, 9, 12, 15 mg/l) denemeye alınarak, çeşitlerin doku kültürü parametrelerine olan tepkileri araştırılmıştır. Çeşitlere ait tohumlar ayrı ayrı steril kabinde, etil alkol ve sodyum hipoklorit kullanılarak yüzey strerilizasyonundan geçirilmiş, olgun embriyolar çıkartılıp besi yerine alınarak, kallus kültürü başlatılmıştır. Kallus kültürünün 14. gününde "kallus ağırlığı (mg)" ve "kallus oluşumu yüzdesi (%)" ; dört haftalık rejenerasyon dönemi sonunda "rejenerasyon kapasitesi (%)" ve "kültür etkisi ( %)" ve kök oluşum dönemi sonunda da "bitkicik sayısı" elde edilmiştir. Elde edilen verilere göre: en yüksek kallus oluşturma oranı % 94 ile 3 mg/l dozda ortaya çıkmış, onu % 92,67 ile 9 ve 12 mg/l gümüş nitrat dozları takip etmiştir. En yüksek rejenerasyon kapasitesi ise % 90.63 ile 6 mg/l gümüş nitrat dozundan sağlanmış, onu % 90,28 ile 9 mg/l 'lik doz takip etmiştir. Kallus oluşturma oranı bakımında çeşitler karşılaştırdığında; en yüksek oranı % 98.89 ile Sarıçanak sağlamış, onu % 93.33 ile Eminbey izlemiştir. Çeşit ortalamaları, rejenerasyon kapasitesine göre karşılaştırıldığında ise en yüksek oran % 92.61 ile Kızıltan-91 çeşidinde ortaya çıkmış, onu % 89.28 ile Sarıçanak çeşidi izlemiştir. Bu sonuçlar, aynı konuda yapılan benzer çalışmalarla karşılaştırıldığında, doku kültüründe besi yerine eklenen gümüş nitrat dozlarının kallus oluşumu ve rejenerasyonu artırdığını, ancak bu artışlarda çalışmada kullanılan genotip ve eksplant kaynağının önemli rol oynadığını göstermiştir. This research was carried out at the Biotechnology Laboratory of Agriculture Faculty of Ankara University and five durum wheat varieties, commonly produced in Turkey (Çeşit-1252, Eminbey, Kızıltan-91, Sarıçanak and Kunduru-1149) were used. The mature embryos of durum wheat were investigated in five different doses (3, 6, 9, 12 and 15 mg / l) of silver nitrate, a potent ethylene inhibitor, and their responses to tissue culture parameters of the genotypes. Seeds of genotypes were passed through surface sterilization by using ethyl alcohol and sodium hypochlorite in a sterile cabinet, mature embryos were removed from the seeds were placed in medium and callus culture was initiated. On the 14th day of callus culture, "callus weight (mg)" and "callus formation percent" (%); at the end of the four week regeneration period "regeneration capacity (%)" and "culture effect (%)"and at the end of root formation period."plant number" was achieved. According to the findings in the experiments: the highest callus induction rate has been arised at a dose of 3 mg/l with 94 %, followed by 92,67 % at doses of 9 and 12 mg/l silver nitrate. The highest regeneration capacity was at a dose of 6 mg/l silver nitrate by 90.63 % followed by a dose of 90.28 % at 9 mg/l. When comparing genotypes in callus induction rate maintenance; the highest rate was 98.89 % with Sarıçanak, followed by Eminbey with 93.33 %. As compared to the regeneration capacity, the highest rate was noted in Kızıltan-91 genotype with 92.61 %, followed by Sarıçanak with 89.28 %. These results showed that addition of silver nitrate doses to the medium in tissue culture increase callus induction and regeneration as compared with similar studies in the same subject, but showed that genotypes and explant sources utilized in the study played an important role in these enhancements.