Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2011
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: FAKİ ERGÜL
Danışman: GÖKHAN ÇAYCI
Özet:Bu çalışmada kuru tarım koşullarında farklı toprak işleme ve ekim nöbeti sistemleri altında buğday verimi, bazı toprak fiziksel özellikleri, su bütçesi ve su kullanım etkinliğinde 10 yıl sürecinde meydana gelen değişimler incelenmiştir. Toprak işleme sistemi olarak toprak işlemeli ve işlemesiz; ekim nöbeti olarak nadas-buğday, mercimek-buğday ve sürekli buğday konuları incelenmiştir. Az yağışlı yılda (2007/2008) buğday verimi, toprak işlemesiz sistemde işlemeli sisteme göre, nadas-buğday ekim nöbeti de diğer ekim nöbetlerine göre daha yüksek bulunmuştur. Normal yağışlı yılda ise (2008/2009) buğday verimi, toprak işlemesiz nadas-buğday ile toprak işlemeli ve işlemesiz mercimek-buğday konularında artarken, yabancı ot sorunu nedeniyle en düşük verim, işlemesiz buğday-buğday konusunda saptanmıştır. Su kullanım etkinliği de verimle paralellik göstermiştir. Bitki su tüketimi açısından toprak işleme konuları birbirine yakın çıkarken, ekim nöbetleri arasında her 2 yılda da en yüksek bitki su tüketimi nadas-buğday, sonra mercimek-buğday ve en az ise buğday-buğday konusunda belirlenmiştir. 0-90 cm’deki toprak nemi ilk yıl değişmezken, ikinci yılda bazı değişiklikler olmuştur. Toprak işlemesiz sistem ile toprakta organik madde içeriği artmış ve buna bağlı olarak agregat stabilitesi ve infiltrasyon hızında artış meydana gelmiştir. İkili ekim nöbetlerinde organik madde ve agregat stabilitesi nadas-buğdaya göre daha yüksek bulunmuştur. Penetrasyon direnci açısından toprak işleme ve ekim nöbeti konuları arasında birkaç değer dışında farklılık bulunmamıştır. Hem toprağın sürdürülebilirliğini sağlama hem de verim ve ekonomi açısından değerlendirildiğinde, bu çalışmada toprak işlemesiz mercimek-buğday ve toprak işlemesiz nadas-buğday uygulamaları diğer konulara göre ön plana çıkmıştır. Abstract The changes in wheat yield, some soil physical properties, water budget and water use efficiency were investigated after 10-years of experiment, under different tillage and crop rotation systems in dry land conditions. Tillage systems were tillage and no-tillage; and crop rotations were fallow-wheat, lentil-wheat and continuous wheat. No tillage system resulted in higher wheat yield than tillage system and fallow-wheat rotation resulted in higher wheat yield than other crop rotations in less rainy year. In average rainy year while wheat yields increased in no tillage treatment in fallow-wheat rotation and no tillage and tillage treatments in lentil-wheat rotation, the lowest yields obtained in no tillage treatment in wheat-wheat rotation due to the weeds. Water use efficiency showed similar trend with wheat yields. In terms of crop water use, while both tillage systems were close to each other, highest crop water use was obtained with fallow-wheat, then lentil-wheat and the lowest was wheat-wheat among crop rotations in both years. Although similar soil moisture values in 0-90 cm soil depth were measured for all tillage and rotation treatments in first year, some changes were determined in second year. Soil organic matter content increased, and in turn, an increase in aggregate stability and infiltration rate was obtained in no tillage system. Organic matter and aggregate stability were higher in continuous cropping systems than the fallow-wheat rotation. Penetration resistance values were nearly similar for all tillage and rotation treatments, except a few values. As we consider soil sustainability, yield and economy, no tillage lentil-wheat and no tillage fallow-wheat treatments were better than other treatments.