Türkiye'de araştırma, geliştirme (AR-GE) ve yenilikçiliğe yönelik devlet uygulamaları ve Avrupa Birliği ülkelerindeki uygulamalar ile karşılaştırılması, Türkiye için politika önerileri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: SUAT GÜLSOY

Danışman: ANIL AKÇAĞLAYAN

Özet:

Günümüzde ülkeler, gerek ekonomik, gerek siyasi ve gerekse askeri alanlardaki rekabetlerinde dünyada geri planda kalmamaları amacıyla araştırma-geliştirme (Ar-Ge) ve yenilik faaliyetlerine büyük önem vermektedirler. Nitekim Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerine önem vermeyen bir ülke bilim ve teknolojide ilerleyememekte, katma değerli ürün ve hizmet üretememekte ve dolayısıyla ekonomik olarak büyümede ve toplumsal olarak kalkınmakta zorlanmaktadır. Bu nedenledir ki ülkeler değişen dünya düzenini yakalamak, diğer ülkelerle rekabet edebilmek amacıyla Ar-Ge ve yenilik faaliyetlerine stratejik bir önem vermekte ve bu alanlarda zamanın ruhuna uygun bilim teknoloji ve yenilik politikaları ve bu politikaların uygulanmasına yönelik tedbirler oluşturmaktadır. Bu çalışmada, Türkiye'nin uluslararası düzeyde katma değerli ürün/hizmetler ile rekabetçiliğini arttırması açısından son derece önemli olan Ar-Ge ve yenilik kavramlarına yer verilmiştir. Bununla birlikte, AB Ar-Ge ve yenilik politikaları ile Türkiye'nin kuruluş döneminden itibaren günümüze kadar uyguladığı bilim, teknoloji, Ar-Ge ve yenilik politikalarına değinilmiş, 2007 yılı ve 2017 yılına ilişkin Ar-Ge ve yenilik göstergeleri bakımından Türkiye'nin AB üyesi ülkeler arasındaki konumu kümeleme analizi yöntemiyle tespit edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca, Finlandiya, Danimarka, İngiltere, İspanya ve İtalya gibi AB üye ülkelerin Ar-Ge ve yenilik performanslarının Türkiye ile karşılaştırılması yapılmıştır. Çalışmanın sonuç bölümünde Türkiye'nin Ar-Ge ve yenilik alanında halen istenilen düzeyde olmamasına neden olan alanlar tespit edilerek bu alanların iyileştirilmesine yönelik değerlendirmelere yer verilmiştir. Anahtar Kelimeler: Araştırma, Geliştirme, Yenilik, Teknoloji, Türkiye, Avrupa Birliği Today, countries give great importance to research and development (R & D) and innovation activities in order not to be left behind in the world in economic, political and military competitions. As a matter of fact, a country not attaching significance to R & D and innovation activities can not progress in science and technology and produce valueadded products & services, and thus face difficulties in economic growth and social development. For this reason, countries give priority and strategic importance to R & D and innovation activities in order to catch up with the changing world and compete with other countries, and design science & technology and innovation policies in accordance with the spirit of time in these fields and take measures to implement these policies. In this study, R&D activities, which is extremely important for Turkey to increase its competitiveness and value-added products & services at the international level are discussed. Additionally, R&D and innovation policies being implemented in European Union (EU) and Turkey has been discussed. Also, Turkey's position in the EU Member States has been determined in terms of R & D and innovation indicators in 2007 & 2017 via cluster analysis method. Besides, R & D and innovation performance of some EU countries such as Finland, Denmark, UK, Spain & Italy were compared with Turkey. In the conclusion part of the study, Turkey's R & D and innovation areas which are still not at the desired level were determined and suggestions to improvement of these areas were discussed. Key words: R&D, Innovation, Technology, Turkey, European Union