Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Doktora
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2020
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Hazel Zeynep Kurada
Danışman: ELİF ARICA AKKÖK
Açık Arşiv Koleksiyonu: AVESİS Açık Erişim Koleksiyonu
Özet:Bu tezde imgesel dilin bir türü olan deyimlerin işlemlenmelerine özgü serebral lateralizasyon olgusu Transkraniyal Manyetik Stimülasyon (rTMS) yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Bu yöntem kafatası üzerinde oluşturulan manyetik alan ile korteksi uyarma işlemi olarak tanımlanmaktadır. Çalışmanın amacı imgesel anlamlı dilsel ifadelerin bir türü olan deyimlerin, bilinirlik (yüksek ve düşük), öngörülebilirlik (yüksek ve düşük) ve imgesellik düzeyleri (opak ve saydam) gibi değişkenlerini içeren bir yargı testiyle işlemlenmesi sırasında beynin sağ ve sol yarıkürelerindeki dorsolateral prefrontal alanların rollerini ortaya koymaktır. Ayrıca deyimlerin işlemlenmesi ile düz anlamlı tümcelerin işlemlenmesi arasında yanallaşma açısından farklılık olup olmadığı da araştırılmıştır. Araştırmada 18-22 yaş arası 18 gönüllü (10 Erkek, 8 Kadın, Yaş Ort.:20,72) katılımcının sağ ve sol DLPC'lerine, rTMS ile sanal lezyon protokolü uygulanmıştır. DLPC konumları Modified Beam Metod ile saptanmıştır. rTMS protokolünün hemen ardından katılımcılara Anlamsal Yargı Deneyi uygulanmıştır. Deneyde katılımcıdan, ekranda yer alan deyim ve ardından gelen hedef sözcük arasında anlamsal açıdan bir ilişki olup olmadığı yargısına varması istenmiştir. Elde edilen bulgular deyim işlemlemede bilateral DLPC'nin rolü olduğu, ancak yanallaşma açısından sol DLPC'nin deyim işlemlemede daha kritik olduğunu göstermiştir. Düz anlamlı tümcelerin kortikal düzeyde işlemlenmesinde ise yanallaşmanın söz konusu olmadığı gözlenmiştir. Ayrıca deyimlere ilişkin bilinirliğin tek başına yanallaşmayı belirlemediği, imgesellik düzeyinin de bu sürece dâhil olduğu gözlenmiştir. Deyim işlemlemede düz anlam ve imgesel anlam olarak etkinleşen iki anlamsal gösterimden birinin bilişsel yanıt olarak seçilmesi aşamasında sol DLPC işlevlerinin kritik olduğu, deyim işlemlemede düz anlam ve imgesel anlam olarak etkinleşen iki anlamsal gösterimden birinin baskılanması aşamasında ise bilateral DLPC'nin görev aldığı gözlenmiştir.