Şeker Pancarı Tarımında Farklı Toprak İşleme Yöntemlerinin Etkinliklerinin Belirlenmesi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Makineleri ve Teknolojileri Mühendisliği Bölümü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2002

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Koç Mehmet TUĞRUL

Danışman: İlknur Dursun

Özet:

Bu araştırmada, şeker pancarı tarımında farklı toprak işleme yöntemlerinin toprağın bazı fiziko-mekanik özellikleri ile şeker pancarının verim ve kalitesine etkilerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Araştırma; 1999, 2000 ve 2001 yıllarında Şeker Enstitüsü Ilgın Deneme İstasyonunda yürütülmüştür. Çalışmada; "sonbaharda diskli tırmık + kulaklı pullukla 2 kez sürüm ve ilkbaharda kombikürümler + ekim" den oluşan alışılagelmiş toprak işleme yöntemi 5 farklı yöntemle karşılaştırılmıştır. Toplam 6 farklı toprak işleme yöntemi ele alınmıştır. Bunlardan alışılagelmiş toprak işleme yöntemi dışındakiler sırasıyla; sonbaharda diskli tırmık + kulaklı pulluk + kültuvatör + ilkbaharda kombikürümler + ekim (2), sonbaharda diskli tırmık + çizel + ilkbaharda kombikürümler + ekim (3), ilkbaharda frezeli ara çapa + ekim (4), ilkbaharda rototiller + kombikürümler + ekim (5) ve direkt ekim (6) yöntemleridir. Yöntemler, toprağın fiziko-mekanik özellikleri yanında, alet ve makinaların yüzey artıklarını gömme oram, tarla filiz çıkış derecesi, hasat edilen pancarın fiziksel özellikleri, pancar kökgövdesi verimi, şeker varlığı, arıtılmış şeker varlığı ve arıtılmış şeker verimi, yakıt tüketimleri, iş verimleri, iş gücü ve alet - malana maliyetleri ve net gelir yönünden karşılaştırılmıştır. Araştırma sonucunda; ölçülen toprak fiziko-mekanik özellikleri ve tarla filiz çıkış sayısı yönünden sonbahar işlemleri olan 1, 2 ve 3 no' lu yöntemler lehine bir farklılık olduğu ve bu farklılığın istatistiksel yönden önemli olduğu belirlenmiştir. Yüzey artıklarının gömülme oram, hasat edilen pancarların fiziksel özellikleri, pancar verim ve kalite faktörleri yönünden yöntemler arasındaki farklılığın da istatistiksel yönden önemli olduğu bulunmuştur. Yakıt, işçilik, makina ve toplam maliyet yönünden; en düşük maliyetin birincil toprak işleme alet ve makinaları içerisinde frezeli ara çapada, en yüksek maliyetin ise kulaklı pullukta olduğu belirlenmiştir. İkincil toprak işleme alet ve makinalarında en düşük maliyetin kültüvatörde, en yüksek maliyetin ise diskli tırmıkta olduğu gözlenmiştir. Araştırmada belirlenen 6 farklı toprak işleme yöntemi toplam maliyet yönünden değerlendirildiğinde; en yüksek maliyete sahip yöntemin 1 no* lu alışılagelmiş yöntem olduğu belirlenmiştir. En düşük maliyete sahip olan yöntemlerin ise 6 ve 3 no' lu yöntemler olduğu belirlenmiştir. Net gelirin en yüksek 3 no' lu yöntemde, en düşük gelirin ise 4 no' lu yöntemde olduğu bulunmuştur. Araştırma sonucunda; Türkiye' de Orta Anadolu koşullarında şeker pancarı tarımı açısından; sonbaharda diskli tırmık + kulaklı pulluk + kültuvatör + ilkbaharda kombikürümler + ekim (2) ve sonbaharda diskli ümük + çizel + ilkbaharda kombikürümler + ekim (3)' den oluşan 2 ve 3 no' lu yöntemlerin en uygun yöntemler oldukları, ayrıca direkt ekim yönteminin de başarıyla uygulanabileceği belirlenmiştir.