Çamlıdere barajı havzasında erozyon problemi ve risk analizi


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2006

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ERKAN YILMAZ

Danışman: İHSAN ÇİÇEK

Özet:

Çamlıdere Barajı Havzasında erozyonun miktarının ve şiddetinin belirlenmesi amacıyla yapılan bu çalışmada, Üniversal Toprak Kayıpları Eşitliği kullanılmıştır (Wischmeier, ve Smith 1978). Bu bağlamada havzadaki ve çevredeki meteoroloji istasyonlarına ait yağış değerlerinden Fournier (1960) İndeksi kullanılarak erosif güç yani USLE R faktörü hesaplanmıştır. Havzadan alınan toprak örneklerinin analizleriyle toprak duyarlılık faktörü yani USLE K faktörü belirlenmiştir. Harita Genel Komutanlığından elde edilen 1:25.000 ölçekli topografya haritalarından havzanın topoğrafik özellikleri çıkartılmış ve USLE LS değeri hesaplanmıştır. Orman Genel Müdürlüğünden alınan meşcere haritasına bağlı olarak USLE C faktörü yani arazi örtüsü faktörü oluşturulmuştur. Elde edilen değerler USLE eşitliğine bağlı olarak değerlendirilmiş ve havzadaki erozyonun şiddeti ve miktarı belirlenmiştir. Ayrıca baraj yapımından önceki topografya haritasından elde edilen bilgilere ve barajın su alma yapısının özelliklerine bağlı olarak, ölü hacim hesabı yapılarak, barajın ekonomik ömrü hesaplanmaya çalışılmıştır. Elde edilen sonuçlara göre havzada yılda 716,000 ton toprak kaybolmaktadır. Bunun % 34’ü orman alanlarından, % 28’i meralardan, % 19’u tarım alanlarından, % 16’sı kırgıbayır (badlands) alanlarından, % 3’ü de yerleşme alanlarından kaynaklanmaktadır. Erozyonun en şiddetli olduğu yerlerin başında 34 ton/ha ile kırgıbayır alanları gelmektedir. Bunu 15 ton ile yerleşme alanları, 10 ton ile tarım alanları, 7 ton ile mera alanları ve 5 ton ile de orman alanları takip etmektedir. Elde edilen sonuçlara göre, barajın ekonomik ömrü 5 farklı sediment iletim oranına belirlenmiştir. Buna göre barajın ekonomik ömrü, Ferro (1998)’e göre 233 yıl, USDA (1972)’ye göre 407 yıl, Vanoni (1975)’e göre 554, Boyce (1975)’ göre 668 yıl, Renfro (1975)’e göre ise 780 yıl olarak hesaplanmıştır.