Yaratıcı muhasebe ve bankalar üzerinde bir uygulama


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2018

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: BURCU NAZLIOĞLU

Danışman: KADİR GÜRDAL

Özet:

Yorumlamaya açık olan muhasebe politikalarının, genel kabul görmüş muhasebe ilkeleri, muhasebe standartları ve yasal düzenlemeler kapsamında kalınarak finansal durumu ve finansal performansı olduğundan iyi göstermek amacıyla muhasebe sınırlarının zorlanması ancak sınır ihlâli yapılmaması şeklinde tanımlanan yaratıcı muhasebe; finansal bilgi manipülasyonu ana başlığı altındaki hileli finansal raporlama, kazanç yönetimi, gelir düzleştirme, saldırgan muhasebe ve büyük temizlik muhasebesi gibi kavramların her biriyle ortak noktaları bulunan, ancak hiçbirisi ile de tamamen örtüşmeyen; genellikle tüm bu başlıkların bir karması olarak görülen bir kavramdır. Yaratıcı muhasebe, uyandırdığı olumlu intibanın aksine, ekonomilere oldukça büyük zararlar vermekte olan ve özellikle dünyayı sarsan muhasebe ve denetim şirketleri zafiyetleri sonrasında daha da önem kazanan ve önemini de yıllar itibariyle koruyan bir kavram olmakla birlikte, ülkemizde de uygulamalarına rastalamanın münkün olduğu görülmektedir. Finansal sistem, karmaşık bir yapıya ve işleve sahip farklı kuruluşların bir araya gelmesiyle oluşmakla birlikte bu sistemin temel taşlarından birisi bankalardır. Literatüre bakıldığında, bankacılık sektöründe yaratıcı uygulamalarının daha çok gelir düzleştirme görünümünde seyrettiği görülmüştür. Yaratıcı muhasebe uygulamalarının ortaya çıkarılmasında kullanılan en temek gösterge olan toplam tahakkuklar, özellikli bir sektör olan bankacılık sektöründe anlamlı sonuçlar vermeyeceğinden, bir özel tahakkuk kalemi olan kayıp kredi karşılıkları yaratıcı muhasebe uygulamalarının göstergesi olarak kullanılmış, çalışmada 2009 – 2016 yılları arasında BIST mali (finansal) sektörde faaliyet gösteren bankaların verileri ele alınmıştır. Bu çalışmanın amacı, Türk bankacılık sektöründe kayıp kredi karşılıkları hesabı kullanılarak kârın olduğundan farklı gösterilip gösterilmediğinin ortaya çıkarılmasıdır. Bu amaç doğrultusunda heterojen panel regresyon modeli / Pesaran Smith (1995) Ortalama Grup Tahmincisi kullanılmıştır. Bulgular ışığında, temel olarak test edilen üç etkiden (kayıp kredi karşılıkları ve kâr / kayıp kredi karşılıkları ve sermaye yönetimi / kayıp kredi karşılıklarının ileriki dönemlerde yapılacak yaratıcı muhasebe uygulamalarının sinyali olup olmadığı) yalnızca sermaye yönetiminin kayıp kredi karşılıkları ile anlamlı bir ilişkiye sahip olduğu sonucuna varılmıştır.