30-72 ARALIĞINDAKİ TÜRK ÇOCUKLARININ DEVİNİM EYLEM KULLANIMLARI


Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2006

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Serap YELKENAÇ

Danışman: Seda GÖKMEN

Özet:

Çalısmamızın konusunu, bir yerden baska bir yere dogru yapılan hareketi anlatan devinim olaylarının Türkçede edinim asamasında nasıl kodlandıgı olusturmaktadır. Bir yerden baska bir yere dogru yapılan hareketi anlatan devinim olayları dilde kodlandıgı biçimiyle iki ayrı dil modeli olusturmaktadır. Bu dilsel farklılık da, devinim betimlemelerinde kullanılan eylemlerle, iliskili anlambilimsel birimlerin olusturdugu sözcüksellesme modelinden (lexicalization patterns) kaynaklanmaktadır. Bu çalısmanın ilk bölümünde, sözcüksellesme modelinden baslayarak devinim olayının ne oldugu ve olay asamalarının neleri içerdigi, dünya dillerinin devinim olaylarını kodlarken nasıl gruplandıgı, eylem çerçeveli bir dil olarak Türkçede devinim olayını anlatan eylemler ve sınıflamaları betimlenmistir. Çalısmamızın ikinci bölümü ise, örneklem grubundan toplanan veri çözümlemelerinden olusmaktadır. Türkçeyi anadili olarak edinen ve okul öncesi dönem içinde bulunan, yasları 30–72 ay arasında degisen 40 çocuktan topladıgımız 7 saatlik veriye dayanarak, önceki bölümde kuramsal çerçevesini olusturdugumuz devinim eylemi sınıflarının kullanım sıklıgı, edinim hiyerarsisi ve ortaya çıkan farklı kullanımlar veri tabanının sundugu olanaklarla sınırlı olmak üzere ele alınmıstır.