Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Türü: Yüksek Lisans
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2016
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: AHU KORFAL
Danışman: AYŞEN GÜRE
Özet:Araştırmanın temel amacı, algılanan ekonomik güçlük ve eşler arasındaki çatışma ile ergen problem davranışları arasındaki bağlantıda ebeveyn-ergen ilişkilerinin aracı rolünü incelemektir. Bu amaç çerçevesinde, anılan ilişkiler kız ve erkek ergenlerde Aile Stres Modeli çerçevesinde sınanmıştır. Araştırmanın örneklemini Ankara kent merkezinde bulunan ilköğretim 6. ve 7. Sınıflar ile ortaöğretim 9. ve 10. Sınıflara devam eden ergenler oluşturmaktadır. Çalışmamıza, 518 (%48.5) erkek ve 550 (%51.5) kız, toplam 1068 ergen (ortalama yaş= 13.98; S= 1.74) katılmıştır. Araştırma kapsamında, Algılanan Ekonomik Güçlük Ölçeği, Evlilik Çatışması Ölçeği, Ebeveyn Davranışı Ölçeği, Ebeveyn-Ergen İlişki Niteliği Ölçeği ve 11-18 Yaş Gençler İçin Kendini Değerlendirme Ölçeği kullanılmıştır. Araştırmada, algılanan ekonomik güçlük ile içe yönelim problem davranışlar arasındaki ilişkide kızlarda ve erkeklerde baba desteğinin, olumlu ve olumsuz anne-ergen ilişkisinin ve olumsuz baba-ergen ilişkisinin; sadece kızlarda sınırlayıcı anne ve baba kontrolü ve demokratik baba kontrolünün; erkeklerde ise demokratik anne kontrolünün ve olumsuz baba-ergen ilişkisinin aracı olduğu görülmektedir. Dışa yönelim problem davranışlarla arasındaki ilişkide ise, kızlarda ve erkeklerde anne ve baba desteğinin, baba açıklamasının, olumlu anne ilişkisinin ve olumsuz anne ve baba ilişkisinin; sadece kızlarda sınırlayıcı anne ve baba kontrolünün; erkeklerde de demokratik anne kontrolünün ve anne açıklamasının aracı rolü olduğu bulunmuştur. Çalışmamızda eşler arasındaki çatışmanın boyutları ile problem davranışlar arasındaki ilişkide ebeveyn ergen ilişkisinin aracı rolüne bakıldığında, çatışmanın özellikleri ile içe yönelim problem davranışlar arasındaki ilişkide, kızlarda sınırlayıcı anne ve baba kontrolü ve olumsuz anne ve baba ilişkisi; erkeklerde baba desteği ve olumlu baba-ergen ilişkisi; hem kız hem erkeklerde olumlu anne ilişkisi aracı olduğu görülmektedir. Dışa yönelim problem davranışlarla ilişkisinde ise kızlarda ve erkeklerde anne ve baba desteği, sınırlayıcı anne kontrolü, baba açıklaması, olumlu ve olumsuz anne ilişkisi; sadece kızlarda sınırlayıcı baba kontrolü; sadece erkeklerde ise anne açıklaması ve olumlu ve olumsuz baba ilişkisi aracıdır. Çalışmamızda, kendini suçlama ile içe yönelim problem davranışlar arasındaki ilişkide, kız ve erkeklerde baba desteği, olumlu ve olumsuz anne ilişkisi; sadece kızlarda anne desteği, sınırlayıcı anne ve baba kontrolü ve olumsuz baba ilişkisi; erkeklerde ise demokratik anne kontrolü ve olumlu baba ilişkisi aracıdır. Dışa yönelim problem davranışlarla ilişkisinde de, kızlarda ve erkeklerde anne ve baba desteği, olumlu anne ilişkisi ve olumsuz anne ve baba ilişkisi; sadece kızlarda sınırlayıcı anne ve baba kontrolü; sadece erkeklerde anne açıklaması ve olumlu baba ilişkisi aracıdır. Algılanan tehdit ile içe yönelim problem davranışlar arasındaki ilişkide de, kız ve erkeklerde baba desteği ve olumsuz anne ilişkisi; sadece kızlarda sınırlayıcı anne ve baba kontrolü, olumlu anne ve olumsuz baba ilişkisi; erkeklerde demokratik anne kontrolü ve olumlu baba ilişkisi aracıdır. Dışa yönelim problem davranışlarla ilişkide ise sadece erkeklerde anne desteği, sınırlayıcı ve demokratik anne kontrolü, olumsuz anne ve baba ilişkisi ve olumlu baba ilişkisinin aracı rolü olduğu bulunmuştur.Abstract The study aims to explore the mediators role of the parent-adolescent relationships on the associations between perceived economic strain and problem behaviors, in addition between marital conflict and problem behaviors. Within the framework of family stress model, such associations have been tested for girls and boys. . The sample of the study was gathered from 6th, 7th, 9th and 10th grades adolescents in Ankara. 518 (48.5%) boys and 550 (51.5%) girls, totally 1068 students (average of the age=13.98; S= 1.74) participated to our study. In the study, Perceived Economic Strain Scale, Marital Conflict Scale, Parenting Behavaior Scale, Quaility of Parent-Adolescent Relationship Scale and Youth Self-Report Checklist 11-18 was used. In the study, between perceived economic strain and internalizing problem behaviors, for both boys and girls, father support, positive and negative quality of mother-adolescent relationship and negative quality of father-adolescent relationship; for girls restrictive father and mother control and authoritative father control; for boys authoritative mother control and negative father-adolescent relationship mediate. In associations between perceived economic strain and externalizing problem behaviors, for both girls and boys, mother and father support, father disclosure, positive quality of mother-adolescent relationship and negative quality of mother and father-adolescent relationships; for girls restrictive father and mother control; for boys authoritative mother control and mother disclosure mediate. In our study, we also tested the mediator role of parent behaviors and quaility of parent-adolescent relationship beween dimensions of marital conflict and problem behaviors. 131 Between conflict properties and internalizing problem behaviors, for girls restrictive mother and father control and negative mother and father-adolescent relationships; for boys father support, positive quality of father-adolescent relationship; for both boys and girls positive quality of father-adolescent relationship mediate. In associations between conflict properties and externalizing problem behaviors, for both girls and boys mother and father support, restrictive mother control, father disclosure, negative and positive quality of motheradolescent relationships; for girls restrictive father control; for boys mother disclosure, positive and negative quality of father-adolescent relationships mediate. In our study, between self-blame, and internalizing problem behaviors, for girls and boys father support, negative and positive quality of mother-adolescent relationships; for girls mother support, restrictive mother and father control, negative quality of fatheradolescent relationship; for boys, authoritative mother control and positive quality of fatheradolescent relationship mediate. In associations between externalizing problem behaviors, for girls and boys, mother and father support, positive quality of mother-adolescent relationship and negative quality of mother and father- adolescent relationships; for girls, restrictive mother and father control; for boys mother disclosure and positive quality of fatheradolescent relationship mediate. Associations between perceived threat and internalizing problem behavior, for girls and boys, father support and negative quality of mother-adolescent relationship, for girls restrictive mother and father control, positive quality of mother and negative quality of fatheradolescent relationships; for boys, authoritative mother control and positive quality of fatheradolescent relationship mediate. Between threat and externalizing problem behaviors, for boys, mother support, restrictive mother control, authoritative mother control, negative quality of mother and father and positive quality of father- adolescent relationships mediate.