Ankara ve dolayının sismik hız yapısı ve tektonik deformasyonunun sismolojik verilerle kestirilmesi


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2010

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: BEGÜM ÇIVGIN

Danışman: BÜLENT KAYPAK

Özet:

Bu tez çalışmasının temel amacı Ankara ve civarının güncel depremselliğinin gözlenmesi için kurulmuş olan Ankara Deprem İzleme Ağı (AnkNET) ile kaydedilen veriler ile bölgenin deprem aktivitesini izlemek, deprem parametrelerini belirlemek ve kabuktaki sismik dalga hız yapısını araştırmaktır. Geçmişte bölgede bu tür bir deprem izleme ağı kurulmamıştır. Bu nedenle, verilerin arşivlenmesi ileride yapılacak çalışmalar için büyük önem taşımaktadır. Çalışma başlangıcında, Ankara ve civarı depremselliği, ulusal ve uluslararası kurumlardan alınan deprem verileri kullanılarak istatistik yöntemlerle incelenmiş ve çeşitli büyüklüklerdeki depremlerin yinelenme periyotları ve çeşitli dönemler içerisinde olma olasılıkları hesaplanmıştır. Ankara’da sismik etkinlik yerel fay sistemlerinin etkisi ile son yıllarda artış göstermiştir. Ankara çevresinde kurulumu 2007 yılında tamamlanmış olan 6 adet geniş-bantlı sismograftan oluşan AnkNET deprem izleme ağı ile kaydedilmiş olan yerel deprem verisinin büyük kısmı Bala’daki yerel aktif faylardan kaynaklanmıştır. Bala depremleri tez çalışması kapsamında ayrıca ele alınmıştır. 39°-41° K enlemleri ile 32°-34° D boylamları arasında kalan araştırma bölgesinde oluşan depremlerin AnkNET istasyon kayıtları okunmuş, odak parametreleri (enlem, boylam, derinlik ve oluş zamanı) hesaplanmış, seçilen depremlerin odak mekanizmaları çözülmüştür. Bölge için yeni bir 1B P- ve S-sismik dalga hızı modeli belirlenmiş ve bu yeni modelle tüm depremler yeniden konumlandırılmıştır. AnkNET istasyonlarınca kaydedilmiş olan telesismik (uzaklığı 30° - 100° arasında olan) deprem verileri ile alıcı fonksiyon analizi yöntemi uygulanarak istasyonlar altındaki kabuk kalınlıkları belirlenmiştir. Sonuç olarak bölgede kabuk kalınlıklarının 31.5 km ile 38.3 km arasında değiştiği belirlenmiştir. Bu sonuç bölge için daha önce yapılmış olan kabuk çalışmaları ile desteklenmektedir. Belirlenen Moho topografyası daha önce yapılmış çalışmalar sonucunda ortaya konmuş tektonik yapı ile uyumludur. Abstract The main purpose of this study is to observe earthquake activity, determine earthquake parameters and investigate seismic wave velocity structure of the crust by using data recorded by the Ankara Earthquake Monitoring Network (AnkNET) established to monitor the current seismicity of Ankara and its surrounding. In the past, an earthquake monitoring network of this type has not been installed in the region, so, archiving the data has great importance for future studies. Seismicity of Ankara and surrounding has been investigated by using statistical methods with earthquake data taken from national and international institutions. Occurrence probabilities and recurrence periods of earthquakes of various magnitudes has been calculated. Seismic activity in Ankara has increased in recent years with the effect of local fault systems. An earthquake monitoring network AnkNET consisting of 6 broad-band seismographs was installed in 2007. Most of local earthquake data recorded by AnkNET is due to the local active faults in Bala. Bala earthquakes are discussed separately in this thesis. Records of AnkNET stations including the earthquakes occurred in the research area between latitudes of 39°-41° N and longitudes of 32°-34° E have been read. Focal parameters (latitude, longitude, depth, time) of earthquakes have been calculated and focal mechanisms of the selected earthquakes have been solved. A new 1D P and S seismic wave velocity model was determined and all earthquakes were relocated with this new velocity model. Thickness of continental crust beneath AnkNET stations has been determined by applying receiver function analysis method using teleseismic (distance of 30° - 100°) earthquakes. It’s concluded that the crustal thickness of the area varies between 31.5 km and 38.3 km. This result is supported by the previous studies. Topography of Moho determined with this study is compatible with the tectonic structure introduced by previous works.