Tarihsel süreç içinde Bulgar dilinin gelişimi

---

Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2021

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: BETÜL OZAR

Danışman: HÜSEYİN MEVSİM

Özet:

Bulgarca; Hint-Avrupa dil ailesinin Slav dilleri grubunun Güney Slav dilleri kolunda yer almaktadır. Bulgar dilinin oluşumu ve gelişimi diğer Slav dillerinin tarihi ile ilgili birçok soruya da cevap verdiğinden dolayı bütün Slav halkları için oldukça önemli yer tutmaktadır. 9. yüzyıl ortalarına doğru Selanik doğumlu Konstantin-Kiril ve Metodiy kardeşler tarafından Slav alfabesinin oluşturulması, Slav yazısının ve edebiyatının gelişimi için önemli bir süreç olarak kabul edilmektedir. Bilim çevrelerinde Slav alfabesinin ortaya çıkışı konusunda farklı görüşler ileri sürülmekte ve tartışmalar yapılmaktadır. Genel fikir birliği, Glagolitik alfabenin ilk, Kiril alfabesinin ise ikinci Slav alfabesi olduğu yönündedir. Yapılan çalışmalar sonucunda Glagolitik ve Kiril alfabesiyle yazılmış en eski el yazmalarının Eski Bulgarca dil özelliklerine sahip oldukları anlaşılmıştır. Bulgarcanın gelişiminde Yazı Öncesi Dönem, Eski Bulgarca Dönemi, Orta Bulgarca Dönemi ve Modern (Çağdaş) Bulgarca Dönemi olmak üzere dört temel evreden bahsedilmektedir. Bulgar dilinin tarihsel süreç içinde geçtiği aşamaları, senkretizmden analitizme doğru gelişimdeki uğradığı değişiklikleri ve karakteristik özelliklerini ana hatlarıyla incelemek tez çalışmasının temel amacını oluşturmaktadır. Bu bağlamda Slavların kökeni ve anavatanları, Slav halklarının ve dillerinin çeşitli kollara ayrılması, Slav alfabesinin yaratılışı ile yaratıcıları Konstantin-Kiril ve Metodiy’in hayatları ve faaliyetleri, alfabenin Slav toprakları üzerindeki etkileri üzerinde durulmaktadır