TÜRKİYE’DE YAŞANAN GECEKONDULAŞMA SÜRECİ VE ÇÖZÜM ARAYIŞLARI: Ankara Örneği


Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2007

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: Selcen MUTLU

Danışman: AYŞEGÜL MENGİ

Özet:

Mutlu, Selcen, Türkiye'de Yaşanan Gecekondulaşma Süreci ve Çözüm Arayışları: Ankara Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Danışman: Prof.Dr.Ayşegül Mengi, 146 s. Bu çalışmada, Türkiye'de gecekondu olgusunun gelişimi ve gecekonduya güncel bir çözüm önerisi olarak getirilen kentsel dönüşüm projeleri incelenirken, örnek kent olarak Ankara seçilmiştir. Ankara örneğinde Dikmen Vadisi Konut ve Çevre Geliştirme Projesi ve Kuzey Ankara Girişi (Esenboğa Protokol Yolu) Projesi irdelenmiştir. Nüfusu imkanlar ndan daha h z › › l artan kentler, göçlerle kente gelen › nüfusun barınma gereksinimlerini meşru yollarla karşılayamayınca 'gecekondulaşma' kentsel mekanda boy göstermektedir. Dolayısıyla; göç, kentleşme ve gecekondulaşma arasında yakın bir ilişki vardır. Gecekondu aynı zamanda toplumsal anlamda, kırsal niteliklerden kentsel niteliklere geçişi simgeleyen bir geçiş kültürüdür. Bunun yanı sıra, gecekondulular, kentle bütünleşme çabasında tampon mekanizma işlevi gören, kendilerine özgü dayanışma ağları (aile, akrabalık, hemşehrilik ilişkileri) içine girerler. Bu ilişkilerin ekonomik, kültürel ve siyasi işlevleri vardır. Dolay s yla, g › › ecekondu olgusu, sadece mekansal boyutuyla değil; toplumsal ve kültürel niteliğiyle de anlaşılması gereken önemli bir konudur. Gecekondulaşma tarihine baktığımızda, kentleşme tarihimiz kadar eskilere dayanmakta olduğu görülmektedir. Bu süreç içinde, gecekondu ve gecekondulunun sorunlar çözümden uz › ak, etkin olmayan politikalarla ve yasal düzenlemelerle halledilmeye çalışılmış; ancak, gecekondu yapımının önüne 123 geçilememiştir. Özellikle 1980'den sonraki gelişmeler, kentsel toprak kullan m nda kamu yarar kavram n n unutularak, kentlerde arsa › › › › › spekülasyonuna neden olmuş ve gecekonduculuk verilen tavizler dolayısıyla örgütlü bir meslek haline gelmiştir. Sonuçta, plansız, düzensiz ve sağlıksız kentler ortaya çıkarken yasalara saygılı davranan vatandaşlar bu davranışlarından caydırılmıştır. Günümüzde, kentsel toprakların sınırına ulaşmasıyla gecekondu sorununun bittiği, sorunun adının artık gecekondu dönüşümü olduğu vurgulanmaktad r. › Gecekondu sorununa güncel bir çözüm önerisi olarak getirilen kentsel dönüşüm projeleri, kentlerimizin gecekondu ve çöküntü alanlar n n yeniden üretilerek kente kazand r lmas n › › › › › › amaçlamaktad r. › Kentsel dönüşüm projeleri, aslında, dönüşüm alanlarının ekonomik, sosyal, fiziksel ve çevresel yapısının uzun vadeli olarak iyileştirilmesini hedefler. Ancak bu projeler, yerel yönetimler ve farklı çıkar grupları için bir gelir kaynağına dönüşmeye başlamıştır. Dolayısıyla asıl hedeften bir sapma söz konusudur. Ayrıca, kentsel dönüşüm projelerinin uzun vadedeki uygulama sonuçlarının, kentte farkl sorunlara › yol açacağı söylenmektedir.