Cemaat anlatılarında kadın: ismail ağa cemaati örneği


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2020

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: ESRA EGE

Danışman: İHSAN TOKER

Özet:

Bu tez cemaat anlatılarında kadın kimliğinin oluşumunu İsmailağa Cemaati örneği üzerinden incelemeyi amaçlamıştır. Bahsi geçen cemaat örneği; geleneksel dini rolleri, inancı yaşama noktasındaki içe dönük yapısı, dış dünyaya karşı sergilediği kapalı tavrı ve cemaatin kendine özgü doktrinlerine bağlanma şeklinden ötürü hassaten seçilmiştir. İstanbul, Ankara, Kocaeli, Sakarya, Denizli, Samsun, Tekirdağ ve Almanya’da ikamet eden yirmi bir kadın katılımcıyla nitel araştırma tekniklerinden derinlemesine mülâkat yöntemi ve yarı yapılandırılmış mülâkat sorularıyla yorumsamacı ve inşacı metodolojik paradigmalara dayalı olarak gerçekleştirilmiştir. Mülâkat görüşmelerine dâhil olan katılımcıların aktarımları ve topluluğa ait dini eğitim kurumlarında yapılan katılımcı gözlem metodu bağlamında; cemaat kadınlarının kendilerini dini ve sosyal açıdan nasıl tanımladıkları ve kimlik oluşumunda etkili çevresel ve dinsel faktörlerin neler olduğu, kendileriyle görüşülen katılımcıların bakış açılarından anlaşılmaya çalışılmıştır. Söylem stratejileri ve öznellik formları, İsmailağa Cemaati’nin kadın üyelerinin kendi kimliklerini hem cemaatin genel özelliklerine hem de oluşumlarından bu yana dini tecrübelerine göre şekillendirdiğini ortaya koymuştur. İslamiyet’i anlama ve yaşama noktasında en doğru yolu tercih ettiklerini beyan eden katılımcılara göre İslami itaati sağlamak için; şeriat kurallarını izlemek, Kuran ve sünnete koşulsuz bağlılık, Osmanlı’daki eğitim niteliklerine sahip olmak ve modernizmin herhangi bir öğretisinden kaçınmak gibi cemaate içkin doktrinler belirlendiği görülmüştür. Son olarak bu çalışma, dini cemaatler hakkında yapılan araştırmalara cinsiyetçi yaklaşım ve kimlik oluşumu bağlamında katkı sağlamayı amaçlamaktadır.