Babadağ dokumacılığı ve ilçede üretilen düz dokumaların bazı özellikleri


Tezin Türü: Yüksek Lisans

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2005

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: EBRU ATICI ATEŞOK

Danışman: ZEYNEP ERDOĞAN

Özet:

Geçmişte konar-göçer teşkküllerin iklim ve coğrafi konum nedeniyle Denizli ve çevresine yerleşmeyi tercih ettikleri bilinmektedir. Yörenin göçebe yaşantısı ile iç içe olması ve yöresel bir nitelik taşıması dokumalara olan estetik beğeniyi artırmıştır. İşte bu estetik beğeniyi taşıyan dokumaları üreten dokumacılık merkezlerinden biri de Babadağ’ dır. Yörükler, yaklaşık 800 sene önce yöreye yerleşmişler daha sonra ise Oğuz Türkleri havası, suyu güzel diye burayı mesken edinmişlerdir. İlçenin yerleşim yeri ve tabiat şartları, hayvancılık yapmaya ve sınırlı bir şekilde bağ, bahçe tarımına elverişlidir. Bu durum sanki ilçe halkını yüzyıllardır dokumacılık yapmaya mecbur etmiştir. Babadağ’ın en önemli gelir kaynağı olan dokumacılık ilçe merkezinde devam etmektedir. Yörede üretilen mamüller; pike, çarşaf, ham bez, çeşitli örtüler, kanaviçe, sofra bezleri ve azda olsa havlu çarşaf ve polar battaniyelerdir. Bursa, Adana, Gaziantep, Denizli iplik fabrikalarından sağlanan pamuk ipliklere öncelikle kaynatma, ağartma, boyama, kurutma, bobin sarma işlemleri uygulanmaktadır. Dolapta çözgü çözme yöntemiyle elde edilen çözgü tezgaha taşınmakta ve çözgü pliklerine taharlama, gücülerden ve taraktan geçirme işlemlerinden sonra dokumaya başlanmaktadır. Bu çalışmada öncelikle Babadağ dokumacılığının tarihsel gelişimi ve bugünkü durumu ile birlikte dokuma tekniğini oluşturan boya, bobin sarma, çözgü hazırlama, dokuma işlemi, bitirme işlemleri vb. gibi aşamalar ve kullanılan araçlar ayrıntılı olarak açıklanmaya çalışılmıştır. Bunun yanında yörede üretilen düz dokumaların en, boy, kullanılabilir genişlik, çözgü-atkı sıklığı, kalınlık, metrekare ağırlık, çözgü ve atkı mukavemeti gibi bazı fiziksel özellikleri belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışmada dokumaların raporlarına ilişkin bilgileri oluşturan dokuma şeması, renkli iplik sırası, tahar, ayakların gücülere bağlanma planı ve örgü şekli gibi özellikler de şematik halde sunulmuştur. Ayrıca dokumaları oluşturan çözgü ve atkı iplikleri üzerinde lif cinsi, numara, büküm ve kısalma oranları gibi özelliklerde belirlenmeye çalışılmıştır.