Akademik Veri Yönetim Sistemi
Tezin Yürütüldüğü Kurum: Türkiye
Tezin Onay Tarihi: 2010
Tezin Dili: Türkçe
Öğrenci: Murat ÖZDEMİR
Danışman: İNAYET AYDIN
Özet:Bu çalışmada Ankara ili merkez ilçelerindeki kamu genel liselerinde görev yapan yönetici ve öğretmenlerin, örgütsel muhalefete ilişkin görüşlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Tarama modelinde olan çalışma, nicel ve nitel yöntemlerin birlikte kullanıldığı ‘karma araştırma’ yaklaşımı ile yürütülmüştür. Araştırmanın nicel aşamasında hedef evreni, 134 kamu genel lisesinde görev yapan 6449 öğretmen oluşturmuştur. Araştırmanın örnekleminde ise 381 öğretmen yer almıştır. Örnekleme, araştırmacı tarafından geliştirilmişolan Örgütsel Muhalefet Ölçeği uygulanmıştır. Elde edilen veriler SPSS programında çözümlenmiştir. Öğretmenlerin, ölçekte yer alan maddelere verdikleri yanıtların aritmetik ortalama ve standart sapmaları hesaplanmıştır. Örgütsel muhalefete ilişkin öğretmen görüşlerinin çeşitli demografik değişkenlere göre fark gösterip göstermediği t-testi ve tek yönlü varyans analizi (ANOVA) ile çözümlenmiştir. Farkın kaynağının saptanmasında ise LSD testi kullanılmıştır. Araştırmanın nitel aşamasında 15 okul yöneticisi ile görüşme yapılmış, ardından görüşme dökümleri içerik analizine tabi tutulmuştur. Araştırmada öğretmen muhalefetine genel olarak etik dışı, hukuk dışı ve zorbaca davranışlar sergileyen yönetici tutumlarının yol açtığı görülmüştür. Demografik değişkenlerin örgütsel muhalefet davranışı üzerindeki etkileri incelendiğinde eğitim düzeyi yüksek, sendikalı, orta yaşta olan, orta düzeyde kıdeme sahip ve fazla okulda görev yapmış öğretmenlerin görece daha fazla muhalif oldukları anlaşılmıştır. Araştırmada ‘haber uçurma’ davranışının öğretmenler arasında yaygın bir davranış olmadığı görülmüştür. Öğretmenlerin en sık sergiledikleri muhalif davranış biçimi ise yöneticilere doğrudan itiraz etmek şeklinde kendini göstermektedir. Araştırmada muhalif öğretmenlerin yöneticiler tarafından baskı altına alınmaya çalışıldığı saptanmıştır. Ayrıca muhalefetin yöneticiler üzerinde olumsuz sonuçlar doğurduğu da görülmüştür. Muhalefetin okulda öz-denetim, demokrasi, adalet ve örgütsel yenileşme gibi çeşitli olumlu sonuçlara neden olmasının yanı sıra, huzuru ve ahengi bozan bir etken olduğu da anlaşılmıştır.AbstractThis research aimed to find out the opinions of administrators and teachers working in public high schools located in central districts of Ankara on organizational dissent. The study which is a descriptive survey was carried out with a mixed research design including quantitative and qualitative methods. The target population of the quantitative phase of the study consisted of 6449 teachers working in 134 public high schools. The sample of the study was composed of 381 high schoolteachers. Organizational Dissent Scale (ODS), which was developed by the researcher, was administered to the sample. The data were analyzed with the Statistical Package for Social Sciences (SPSS).Arithmetic means and standard deviations of the answers that teachers gave to the items were calculated. T-test and one-way analysis of variance(ANOVA) were used to determine whether teachers’ opinions on organizational dissent differ according to the various demographic variables or not and also LSD test was used to determine the source of the difference. In the qualitative phase of the research 15 school administrators were interviewed and then the documents were examined with content analysis. It was found out in the research that dissent expressions of the teachers were triggered by the unethical, illegal and bullying behaviors of the school administrators. When the effects of demographic variables on organizational dissent were analyzed, it was understood that those whose educational level is high, members of unions, in their middle ages, in the middle of their occupation and worked at many different school were much more dissenter. It was also seen that ‘whistle-blowing’ was not common among the teachers. The most common dissent behavior of the teachers was to object directly to the administrators. In the study it was understood that the dissenters were tried to be suppressed by their administrators. Dissent was found to affect not only the teachers but also the administrators negatively. In the study it was concluded that dissent had some positive effects on various organizationalprocesses like self-control, democracy, justice and organizational renewal, on the other hand it was a threatening factor for peace and harmony in the schools.