Finansal olmayan şirketlerde döviz kuru riski yönetimi: Borsa İstanbul şirketleri üzerine ampirik bir çalışma


Tezin Türü: Doktora

Tezin Yürütüldüğü Kurum: Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türkiye

Tezin Onay Tarihi: 2015

Tezin Dili: Türkçe

Öğrenci: MURAT ENGİN AKKAŞ

Danışman: GÜVEN SAYILGAN

Özet:

Bu tezin amacı, Borsa İstanbul 100 endeksindeki finansal olmayan şirketlerin yer aldığı bir örneklem ile 2010-2014 yılları için döviz kuru etkisinin araştırılmasıdır. Bu tez, aynı zamanda döviz kuru etkisi üzerinde şirketlere özgü faktörler ile finansal ve operasyonel korunma yöntemlerin etkilerini araştırmaktadır. 2001 mali krizinin sonunda Türk Lirası'nın dalgalanmaya bırakılmasından sonra Türkiye'deki finansal olmayan şirketler döviz kuru riskine daha çok maruz kalmışlardır. Finansal olmayan şirketlerin bu riski ortadan kaldırmaları için, finansal ve operasyonel korunma politikaları geliştirmeleri gerekmektedir. Bu bağlamda, döviz türevleri gibi finansal korunma yöntemlerinin ve bağlı ortaklıkların yurtdışı ülkelerde çeşitlendirilmesi ve yayılması gibi operasyonel korunma yöntemlerinin artan kullanımı olmuştur. Riskten korunma yöntemlerindeki önemli artışa rağmen, Türkiye'deki finansal olmayan şirketlerin döviz kuru etkileri ve finansal ve operasyonel korunma yöntemleri ile döviz kuru etkileri arasındaki ilişkileri konusunda yeterli düzeyde akademik çalışma bulunmamaktadır. Çalışmanın bulgularına göre şirketlerin getirileri Türk Lirasındaki değişimlere çok duyarlıdır. Bazı finansal olmayan şirketlerin döviz kuru etkilerinin asimetrik olduğu sonucuna varılmıştır. Döviz borç kullanımının ve likiditenin döviz kuru etkisini arttırdığı tespit edildiğinden, döviz borçlanmanın finansal risk yönetimi bağlamında kullanılmadığı anlaşılmıştır. Şirket büyüklüğünün döviz kuru etkisini azaltan faktör olduğu sonucuna varılmıştır.AbstractThe purpose of this thesis is to investigate the foreign exchange rate exposure by examining a sample of Borsa Istanbul 100 non-financial companies for the period 2010-2014. This thesis also investigates the effects of the company characteristics and the use of financial and operational hedging on foreign exchange rate exposure. Since the flotation of the Turkish Lira at the end of 2001 financial crisis, Turkish non-financial companies have become increasingly exposed to foreign exchange rate risk. To eliminate this risk, non-financial companies have to develop corporate hedging programs, which are both financial and operational. In this respect, that there has been an increasing use of financial hedging techniques such as derivatives and operational hedging such as diversifying and spreading subsidiaries across foreign countries. Despite the substantial involvement in corporate hedging strategies, there is a paucity of Turkish research studies examining the relationship between the use of financial and operational hedging by non financial corporations and their levels of foreign exchange rate exposure. Findings of the study were that there is strong evidence to support the hypothesis that stock returns were sensitive to changes in value of the Turkish Lira. It was found that the foreign exchange exposures of some non-financial companies are asymetric. Liquidity and the use of foreign debt were also found to be significantly related to exposure increase, indicating that foreign debt is not used for hedging purposes. Firm size was significantly associated with the exposure reduction.